Bruggen bouwen over de kenniskloof

Beschrijving
Het is schering en inslag dat rechters in beroepszaken over arbeidsongeschiktheid medische rapporten moeten beoordelen. De vraag is of zij daar wel toe in staat zijn. Rechters zijn immers geen artsen. Ze kunnen, als ze er niet uitkomen,0 zelf een medisch deskundige inschakelen. Dan moeten ze het rapport van de deskundige op waarde schatten. Kunnen ze dát dan wel? De inbreng van die medisch deskundige is doorslaggevend voor de uitkomst van de beroepszaak. Daarom is het van groot belang dat dit proces zorgvuldig en inzichtelijk verloopt.

Over dit type beroepszaken wordt veel geklaagd door burgers die moeite hebben om in dit proces met de juiste middelen op te komen tegen afwijzende besluiten van UWV over een Ziektewet-, WIA- of Wajong-uitkering. Is hier wel sprake van een eerlijk proces – ‘fair trial’ – conform het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens?

Faas ontrafelde minutieus alle verschillende stappen die de bestuursrechter in dit proces doorloopt. Hoe de bestuursrechter naar medische rapporten kijkt, welke inbreng hij verwacht van de burger en van UWV, wanneer hij aan het twijfelen slaat, wanneer hij ertoe komt zelf een deskundige in te schakelen en wie dat dan precies moet zijn, waarna het vraag-en-antwoordspel met de deskundige volgt.

Voor zijn onderzoek bekeek Faas procesdossiers, interviewde hij rechters en analyseerde hij jurisprudentie. Hij ontdekte dat zich in dit proces heel wat situaties of beslismomenten voordoen, waar de door de bestuursrechter gemaakte keuzes de kwaliteit van de rechtsgang en het uiteindelijke gerechtelijk oordeel substantieel negatief kunnen beïnvloeden. Zowel de huidige uitvoering van het proces als de inrichting zijn daaraan debet. De bron van veel dat mis kan gaan is de kenniskloof tussen de juridische en de medische discipline.

Faas komt tot meer dan 25 knelpunten, die hij van aanbevelingen voorziet met als doel de kenniskloof te verkleinen. Zo moet de rechter zich meer bewust zijn van het feit dat hij niet weet wat hij niet weet, meer oog hebben voor de zwakke rechtspositie van de burger en zich tijdens het proces veel directer en vaker laten informeren door een medicus. Het ontbreekt daarnaast fors aan transparantie over de bekwaamheden van alle in dit proces betrokken medisch deskundigen. Het is dan ook hoog tijd dat medisch deskundigen zich transparant en traceerbaar aan de buitenwereld presenteren.