Eerzucht, Herbert Oelschlägel

EERZUCHT oktober 2020

Ik wist niet beter dan dat in onze familie, tijdens WWII, moedig verzet was gepleegd.  Totdat ik in mijn nieuwe woonplaats kwam wonen en in het plaatselijk museum een map ontdekte waar ook een andere kant belicht werd. Het bleek een grote zaak, waar ik al spoedig door getriggerd werd. En met mij,  te zien aan  talloze berichten op internet, en vele publicaties, vele anderen. Het betrof V-vrouw Miep Oranje. Ze werd ook ‘koerierster des doods’ genoemd. Nadat ik talloze archieven en familiegegevens naast elkaar had gelegd kwam ik tot heel andere conclusies dan datgene wat ik op internet zag staan. 

Ik begreep dat  het belangrijk werd om duidelijker licht te werpen op de Sachbearbeiter van vele V-vrouwen en mannen,  Herbert Oelschlägel. De man achter heel veel leed, in talloze vormen:  Geheim Kriminal agent,  SS’er, geridderd om zijn rol tegen de communisten van de Februaristaking en CS-6, betrokken bij de Silbertannemoorden, maar ook intensief betrokken bij een ander internationaal netwerk. waar ik een archief over vond. Ik hield opeens bonnetjes in mijn handen met zijn typische signatuur Oe  erop!

Langzaam draaide het totale beeld van de rol die Miep Oranje heeft gespeeld, en begreep ik beter waarom haar, in tegenstelling tot talloze andere V-vrouwen, de hand boven het hoofd is gehouden, zodat ze onvindbaar is gebleven. Om uiteindelijk in een vraag te blijven staan, wat resulteert in een oproep van mij, familie via mijn moeder,  aan eventuele nabestaanden van haar. 

Over een paar dagen is het 76 jaar geleden dat de Nazi Herbert Oelschlägel op de Beethovenlaan te Amsterdam werd neergeschoten. Als represaille zijn er 29 willekeurige gevangenen geëxecuteerd. Op de Apollolaan staat een monument ter herdenking. Het wordt jaarlijks druk bezocht. De meeste mensen weten wel van de represailles, maar ze weten niets van het verhaal erachter. De afgelopen jaren heb ik onderzoek gedaan naar de SD’er Oelschlägel, waar deze 29 mensenlevens voor zijn opgeofferd.  Mijn verhaal voegt een concreet, persoonlijk archief en netwerk toe aan bestaande publicaties . In dat archief verzucht een bekende ‘Was Oelschlägel maar niet zo eerzuchtig!

Nelleke  Nieuwboer  heeft de afgelopen 20 jaar historisch research  gedaan voor theater op erfgoedlocaties en hun historsiche bewoners, filosofen, uitvinders en musici. Ze is kunstenares, theatermaker, zangeres en schrijfster. Tevens  is zij, sinds 2003, dagelijks directeur van stichting KunstRijk. Dit boek schreef zij geheel  voor eigen verantwoordelijkheid.