Gehoor geven

In de periode 1 maart 2010 tot 1 maart 2011 is door het Centrum voor Migratierecht en het Instituut voor Rechtssociologie van de Radboud Universiteit Nijmegen onderzoek gedaan naar de effecten van werkinstructie 2008/6. Werkinstructie 2008/6 is een richtlijn voor hoor- en beslisambtenaren van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) voor de wijze waarop zij binnen de asielprocedure moeten omgaan met asielzoekers met psychische problemen. De werkinstructie geeft daarnaast handvatten voor advocaten die asielzoekers met psychische problemen bijstaan. Het grote belang van de werkinstructie is dat daarmee de noodzaak van aandacht voor psychische problemen in de asielprocedure is erkend en dat deze problemen van invloed kunnen zijn op die procedure. 

Het uitgangspunt van de werkinstructie is dat asielzoekers worden gehoord. Maar voor getraumatiseerde asielzoekers kan het moeilijk zijn om consistent en coherent te vertellen over de redenen van hun vlucht. Als deze asielzoekers niet worden gehoord, betekent dat een voor alle partijen onwenselijke vertraging van de procedure. Daarom hebben de IND, het Meldpunt Asielzoekers met Psychische Problemen (MAPP), VluchtelingenWerk Nederland (VWN), de Raad voor Rechtsbijstand, Pharos en het Centraal orgaan opvang asielzoekers met elkaar overlegd over mogelijkheden om deze asielzoekers toch te horen op een wijze die recht doet aan hun psychische problemen. Dit heeft geleid tot werkinstructie 2008/6.
 
De werkinstructie beschrijft verschillende opties en speciale voorzieningen die mogelijk zijn als is gesignaleerd dat een asielzoeker psychische problemen heeft. Of de werkinstructie inderdaad heeft geleid tot voldoende handvatten voor IND-medewerkers en advocaten om asielzoekers met psychische problemen te horen, dan wel daarin bij te staan, is de vraag die in dit onderzoek centraal stond. Dit boek bevat een verslag van het onderzoek. Het onderzoek bestaat uit een rechtssociologisch en een juridisch deel.