The tort law industry

Centraal in de oratie van Kortmann staat de vraag of het wenselijk is dat het aansprakelijkheidsrecht (opnieuw) wordt ingezet als handhavingsinstrument.

Het aansprakelijkheidsrecht wordt steeds commerciëler. Er gaat nauwelijks een week voorbij zonder dat een nieuwe onderneming wordt opgericht die zich bezighoudt met het verhalen van schadeclaims. Ook komt het steeds vaker voor dat schadeclaims als investeringsproduct in de markt worden gezet. De vercommercialisering van ons aansprakelijkheidsrecht valt samen met een toenemende aandacht voor private handhaving'. Wie het aansprakelijkheidsrecht ziet als instrument voor handhaving van rechtsnormen, zal concepten als punitive damages niet onmiddellijk afwijzen. De afschrikwekkende werking die daarvan zou uitgaan, kan marktpartijen ertoe bewegen zich in de toekomst beter aan de wet te houden. In de Verenigde Staten gaat van dergelijke punitive damages, met name in combinatie met zogenoemde class actions en popular actions, een sterk afschrikwekkend effect uit. Zo wordt de Amerikaanse burger ingezet ter ondersteuning van de rechtshandhaving van overheidswege. Daaromheen is inmiddels een ware industrie ontstaan. In zijn oratie stelt Jeroen Kortmann dat de privatisering van rechtshandhaving niet vreemd is aan de West-Europese rechtstraditie. Integendeel: private handhaving door middel van onder meer punitive damages en popular actions vindt zijn oorsprong in West-Europa. In ons land zijn we echter al eeuwen geleden afgestapt van de gedachte dat de burger door middel van aansprakelijkheidsclaims moet bijdragen aan de rechtshandhaving. 

Jeroen Kortmann (1974) is bijzonder hoogleraar Bijzondere aspecten van het privaatrecht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. De leerstoel is ingesteld vanwege de M.H. Bregstein Stichting.