Over autonomie en rechtvaardigheid

UvA Oratie Geesteswetenschappen 2009

Personen die kunnen nadenken over welk leven ze willen leven en daarover beslissingen kunnen nemen, zijn autonome personen. En een samenleving waarin wij willen leven en die we goedkeuren omdat ze ons allen de mogelijkheden geeft onze interesses en ons karakter te vormen is een rechtvaardige samenleving. Autonomie en rechtvaardigheid horen bij elkaar: de oude aristotelische principiële vraag  wat een goed leven is  stellen en beantwoorden we voor onszelf als autonoom persoon wanneer we proberen afstand te nemen tot onze eigen wensen, tot de rollen die we te spelen kregen en de normen waarnaar we ons richten, en wanneer we ons afvragen: wat wil ik nu zelf? Maar autonoom zijn personen altijd al in een sociale of maatschappelijke context. En dit is dan ook precies het punt waarop vragen van autonomie raken aan vragen van rechtvaardigheid en daarmee samengaan. Want hoe we met anderen samenleven, welke mogelijkheden we in een samenleving hebben en hoe deze mogelijkheden verdeeld zijn, dat alles is direct van belang voor onszelf en voor de vraag hoe wij ons leven kunnen leiden.

Roessler is sinds 1997 universitair hoofddocent Wijsbegeerte aan de UvA. Ze is tevens bijzonder hoogleraar Wijsgerige antropologie en de grondslagen van het humanisme vanwege de stichting Socrates bij de Universiteit Leiden. Voorheen doceerde ze aan de universiteiten van Bremen en Berlijn, waar ze op de Vrije Universiteit in 1988 promoveerde. In 2003 en 2004 was ze verbonden aan het Wissenschaftskolleg (Institute for Advanced Study) in Berlijn. Roessler is bestuurslid van de Vereniging van Ethici in Nederland en redacteur van de 'European Journal of Philosophy'