Enforcing Fire Safety in the Catering Industry

Een onderzoek naar brandveiligheidsverordeningen in de horeca.

Op oudejaarsavond 2001 kwamen tijdens een cafébrand in ¿t Hemeltje in Volendam veertien jongeren om en raakten meer dan tweehonderd gewond. Na deze tragische gebeurtenis intensifieerde de Nederlandse overheid vooral in de horeca de wetshandhaving van de brandveiligheidverordening. Vanuit een economisch en sociaal perspectief kunnen belangrijke vragen opgeworpen worden met betrekking tot de reactie van de overheid op deze ramp: zijn de kosten en de resultaten van het afdwingen van de brandreglementen in balans? Welke mate van naleving kan überhaupt worden verwacht? Kunnen particulieren de reglementen afdwingen door de veroorzaker persoonlijk aansprakelijk te stellen? 
De belangrijkste vraag van dit proefschrift is: wat is een doeltreffend en efficiënt handhavingsbeleid voor brandveiligheid in de horeca? In het bijzonder wordt in dit proefschrift bekeken of het gebruik van informele, flexibele handhaving door middel van waarschuwing, overtuiging en het geven van advies (een afschrikkingstrategie) efficiënt is. Het standaard economische model van naleving en handhaving legt nadruk op het belang om individuen en bedrijven direct te bestraffen als de regels niet worde nageleefd (een afschrikkingstrategie). In de praktijk blijkt dat wetsdienaren geen strikte handhaving naleven die economen adviseren. Deel I van dit proefschrift analyseert de economische literatuur, om te beoordelen of en wanneer een nalevingstrategie goed zou kunnen werken. Het bespreekt welke handhavingmethode (privé, administratief of justitieel) effectief en efficiënt is om veiligheidsnorm af te dwingen. 
Een welafgewogen conclusie over het optimale handhavingsbeleid kan slechts worden gemaakt door de daadwerkelijke gegevens te analyseren. Daarom wordt in deel II van dit proefschrift bekeken welk handhavingsbeleid van de brandveiligheid in de horeca in Nederland doeltreffend en efficiënt is. Wetsdienaren zijn geïnterviewd om zo de praktijk van een nalevingstrategie te onderzoeken. De voordelen en de kosten van de handhavinginspanningen na de ramp Volendam worden geschat, om te kunnen zien of deze inspanningen een wenselijke investering zijn geweest. Ook wordt de financiële compensatie van de slachtoffers van de ramp in ¿t Hemeltje onderzocht, om te analyseren of dit heeft geleid tot voorzorgsmaatregelen in de horeca. Tot slot wordt er aan de hand van een simulatie van verschillende vormen van handhavingsbeleid in een representatieve gemeente, bekeken welk beleid efficiënt is. 

Dit is een deel in de reeks van het E.M. Meijersinstituut voor Wettelijk Onderzoek aan de Faculteit van Rechten in Leiden