Na de vrijlating

Na de vrijlating
De reeks Politiewetenschap is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap. Publicaties in
de reeks Politiewetenschap betreffen in het algemeen studies met een meer theoretisch, verkennend of beschouwend
karakter. Meer informatie vindt u op www.politieenwetenschap.nl.
Wanneer een ex-gedetineerde de gevangenis verlaat, is het de taak van de overheid om erop toe te zien dat
die persoon niet langer een bedreiging voor de openbare orde of veiligheid vormt. Daarom zijn de afgelopen
decennia voor reguliere criminelen diverse instrumenten ontwikkeld om recidive te voorkomen en de exgedetineerde
een 'zachtere landing' in de samenleving te laten maken en zo aan diens resocialisatie bij te
dragen. Bij ex-gedetineerden met een extremistische of jihadistische achtergrond ligt dit anders; deze vorm
van criminaliteit is relatief nieuw, lastiger te doorgronden en te monitoren, en re-integratie ligt gevoelig
vanwege de grote politieke en publieke aandacht. Sinds 2004 is in Nederland een stroom bestuurlijke en
wetgevende maatregelen op het vlak van de terrorismebestrijding op gang gekomen. Daardoor zijn er steeds
meer personen die in aanraking zijn gekomen met contraterrorismebeleid, als verdachte of als veroordeelde.
In Nederland betrof het aantal arrestanten tussen 2001 en 2009 naar schatting 162 mensen. Er zaten
tussen 2006 en 2014 naar schatting 80 personen vast op de Nederlandse 'terroristenafdelingen' (TA).
Of ze nu vastzitten of weer zijn vrijgelaten, rondom terrorismeverdachten ontstaat onrust. Ze proberen soms
in de gevangenis medegevangenen te werven voor hun politieke strijd of verzetten zich tegen de zware regimes
op de TA. Ook na hun vrijlating houdt het niet op: vrijgelaten terrorismegedetineerden hebben moeite hun
plek in de samenleving weer te vinden, als ze dat al willen, en als hen dat wordt gegund.
In deze exploratieve studie is op theoretische en empirische wijze in kaart gebracht wat de samenhang is
tussen radicaal gedrag/overtuigingen, detentie en re-integratie. Wat zijn de stimuli en wat de obstakels voor
ex-gedetineerden met een jihadistische achtergrond om te re-integreren (en niet te recidiveren)? Op basis
van gesprekken en interviews met ex-gedetineerden zelf, met professionals en met een bijzonder oog voor de
rol van politieagenten wordt hier een aantal eerste conclusies voorgelegd voor de omgang met jihadistische
gedetineerden ter voorbereiding op en na de vrijlating.