Overvallen vanuit daderperspectief

Overvallen vanuit daderperspectief
De reeks Politiewetenschap is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap, een zelfstandig
onderdeel van de Politieacademie. Politie & Wetenschap beoogt een stimulans te geven aan zowel de (weten schap -
pelijke) kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid als de daadwerkelijke benutting daarvan in
praktijk, beleid en opleiding. Publicaties in de reeks Politiewetenschap betreffen in het algemeen studies met een
meer theoretisch, verkennend of beschouwend karakter.
Overvallen hebben niet alleen impact op slachtoffers en hun directe omgeving, ze veroorzaken ook veel maatschappelijke
onrust. Zowel in de detailhandel en de horeca als onder de bevolking berust de angst voor criminaliteit
voor een belangrijk deel op de vrees om overvallen te worden. De aandacht die overvallen in de media
krijgen is daarvan een weerslag.
In dit onderzoek werden vraaggesprekken gevoerd met ruim honderd overvallers. Tijdens de vraaggesprekken
lag het accent niet op hun achtergronden en beweegredenen, maar op kenmerken van de situaties waarin zij
de overvallen hadden voorbereid en uitgevoerd. Welke voorbereidingen werden getroffen? Waar gebeurde het
en wanneer? Werd een voorgenomen overval misschien afgeblazen? Wie waren erbij betrokken en welke rol
speelde ieder (dader, slachtoffer, omstander)? Hoe werd de overval uitgevoerd? Waren wapens voorhanden?
Werd lichamelijk geweld gebruikt? Op welk moment en op welke manier gebeurde dat?
Om de invloed van situatiekenmerken te onderzoeken werd aan elke overvaller gevraagd drie incidenten in
detail te beschrijven: een overval waarbij lichamelijk geweld was gebruikt, een overval waarbij alleen met
lichamelijk geweld was gedreigd en een voorgenomen maar afgeblazen overval. Deze opzet maakte het mogelijk
situaties te analyseren waarin dezelfde dader in vergelijkbare omstandigheden de ene keer wel maar de andere
keer niet overging tot het plegen van een overval, en bij de ene overval wel maar bij de andere overval geen
lichamelijk geweld gebruikte.
De resultaten geven meer inzicht in de omstandigheden die van invloed zijn op het verloop van overvallen,
en zijn daarmee niet alleen wetenschappelijk relevant maar ook voor iedereen die zich op zowel beleidsals
uitvoerend niveau met de aanpak van overvallen bezighoudt.