Humanismen

In één van de bijdragen aan deze bundel wordt humanisme omschreven als ‘respect voor de mens’. Een hedendaagse invulling van die opgave is echter heel wat complexer dan deze schijnbaar voor de hand liggende omschrijving laat uitschijnen. Alle auteurs gingen in op de vraag na te denken over een mogelijke meervoudige invulling van het begrip humanisme. Thema’s als pluraliteit, diversiteit, alteriteit en intersubjectiviteit zijn dan ook nooit ver weg in de opgenomen bijdragen en krijgen een invulling op zo uiteenlopende terreinen als de politiek, de wetenschap, het interculturalisme, de ethiek, het denken over lichamelijkheid en andere mogelijke invalshoeken.

In zijn bijdrage toont Rik Pinxten, voorzitter van de Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging in Vlaanderen alvast dat het geïnstitutionaliseerde humanisme de uitdaging van een denken in het meervoud ter harte neemt. Voor Pinxten bestaat het grote verschil tussen het westerse etnocentrisme en dat van andere culturen erin dat wij westerlingen altijd gemeend hebben de ander te kunnen veranderen naar ons model. Een model dat superieur werd geacht. Een hedendaags, kritisch humanisme wil zich daarentegen niet langer als exclusief voordoen. Pinxten pleit als alternatief voor het autochtone perspectief. Dat houdt in dat elke cultuur een eigen manier van omgaan met de dingen heeft en de wereld op een welbepaalde wijze ziet. Onze taak bestaat er dan in de verschillen te kennen en te respecteren. Humanisme betekent op die manier: respect voor de mens in zijn pluraliteit en diversiteit. Zo gezien draagt de term humanisme expliciet altijd de eigen meervoudsvorm in zich. Dat is zowat de rode draad doorheen deze bundel waarin vooral jonge vorsers aan het woord komen. Humanismen is het eerste boek in de gelijknamige nieuwe reeks.

De reeks Humanismen wil het denken over de hedendaagse condition humaine op een prikkelende en eigenzinnige manier stimuleren. Het begrip humanisme krijgt hier een zeer ruime omschrijving: respect voor de mens. In een hedendaagse context betekent dat respect en aandacht voor de mens in haar of zijn diversiteit en pluraliteit en voor de manier waarop individuen naar identiteit, zin- en betekenisgeving zoeken. Zowel theoretische beschouwingen als praktijkgeoriënteerde verhalen vinden hier hun plek. De reeks Humanismen komt tot stand onder begeleiding van Prof. Dr. Marc Van den Bossche van de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen, Vrije Universiteit Brussel.