De constructie van 'het migrantenprobleem'

Er blijkt vandaag in de omgang tussen mensen geen onderwerp te bestaan dat zo aantrekkelijk is als dat van 'de vreemdelingen'. Zowat iedereen moet er zijn mening over kwijt. En dat is niet alleen omdat migratie uitgegroeid is tot een van de belangrijkste politieke issues. Of omdat het de katalysator is van tegenstellingen en conflicten. Of omdat het de grenzen blootlegt van wie wel en wie niet tot de samenleving behoort.

In het tumult van de plotse toevloed van asielzoekers vergeten we dat de westerse samenlevingen reeds ruim 50 jaar worstelen met 'het migrantenprobleem'. Al zo lang worden we geconfronteerd met die overweldigende problemen van integratie, veiligheid, tewerkstelling, huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs van migranten en nieuwkomers.

De komst van migranten is voor vele mensen altijd al bedreigend geweest, getekend door een soort van vijandigheid. Dat komt vooral omdat de migranten de samenleving niet van buitenaf bedreigen, maar er middenin zitten. De confrontatie vormt een bedreiging die voor zovelen de grenzen van de tolerantie te boven gaat. 

Paul De Roo beschrijft de geschiedenis van 'het migrantenprobleem' vanaf de komst van de gastarbeiders na de Tweede Wereldoorlog tot aan de toevloed van asielzoekers in de zomer van 2015. Het blijken zeer wisselende politieke en maatschappelijke strategieën geweest te zijn die ertoe geleid hebben dat wij vandaag met een 'migrantenprobleem' zitten. In de jaren 1980 was er de hoop dat het allemaal vanzelf zou gaan, maar al kort daarna werd met die verdraagzaamheid schoon schip gemaakt. Na de bewuste Zwarte Zondag van november 1991 zou de Koninklijke Commissaris voor de Migranten werk maken van een gastvrije en verdraagzame samenleving. Nog geen 20 jaar later ligt de bal weer bij de migranten zelf. Aan de vermeende toestand van continue bedreiging die de autochtonen een gevoel van onveiligheid bezorgt, moet een einde gemaakt worden. Integratie en assimilatie zijn weer helemaal terug van weggeweest.