Julius Spier en de kunst van het handlezen

Veel mensen kennen de naam Julius Spier uit de dagboeken van de Joodse schrijfster Etty Hillesum. Spier (1887-1942) was een uit Berlijn gevluchte therapeut en handlezer. Begin 1941 analyseerde hij Hillesums handen, waarna zij achtereenvolgens zijn cliënt, leerling, secretaresse en geliefde werd.

Wie was deze man die op Etty en veel anderen zo’n aantrekkingskracht uitoefende? Spier is vanwege zijn handleeskunde (een pseudowetenschap) en therapeutisch grensoverschrijdend gedrag vaak neergezet als een vrouwenversierder en charlatan. In deze eerste biografie over Spier schetst Alexandra Nagel op basis van nieuwe bronnen een genuanceerder beeld. Spier was een complexe, getalenteerde Joodse vluchteling die in een gespannen tijdsgewricht probeerde een dubieus beroep gelegitimeerd te krijgen. Ook was deze leerling van Carl G. Jung een gepassioneerde geest, een groot muziekliefhebber en iemand die een vrouw aan zijn zijde nodig had. 

Was de methode van handlezen die hij beoefende werkelijk onbetrouwbaar? Wie waren de andere vrouwen in zijn leven en hoe keken zij naar hem? Wat voor relatie had hij met Herta Levi, zijn ‘verre’ verloofde, over wie ook Hillesum schreef? En hoe verhield hij zich tot andere handlezers in zijn tijd, zowel in Duitsland als in Nederland? 

Julius Spier en de kunst van het handlezen is zowel een boeiend tijdsbeeld, een portret van een bijzonder leven als een uiterst waardevolle toevoeging aan de literatuur rond Etty Hillesum.