Leren of ontberen?

Oratie UvA Sociologie van 10 oktober 2008

Onderwijsinstitutionele kenmerken zoals de selectie van leerlingen in verschillende stromen, de leeftijd waarop dit gebeurt en de beroepsoriëntatie van leerlingen variëren sterk tussen landen. Er is vanuit de vergelijkende stratificatieliteratuur al veel bekend over de invloed van deze kenmerken op onderwijsongelijkheid en op de invloed van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Toch zijn er tekortkomingen. Herman van de Werfhorst bespreekt in zijn oratie tekortkomingen en biedt aanknopingspunten hoe nieuw onderzoek hier van dienst kan zijn. Hij stelt dat er te veel nadruk ligt op verschillen tussen landen in de sterkte van effecten. Er moet volgens Van de Werfhorst ook worden gekeken naar internationale verschillen in de mechanismen waarom effecten zich voordoen. Hij constateert bovendien dat er uitsluitend naar arbeidsmarktuitkomsten wordt gekeken. De invloed van de onderwijsinstitutionele omgeving op actief burgerschap zou ook moeten worden onderzocht. In de oratie toont Van de Werfhorst empirisch aan dat in landen met een uitgebreid secundair beroepsonderwijssysteem, zoals Nederland, ongelijkheid in actieve deelname aan vrijwilligersorganisaties groter is dan in landen met een algemeen vormend onderwijssysteem. Dit is een onbedoeld neveneffect van een sterk ontwikkeld beroepsonderwijssysteem. Ook is er volgens Van de Werfhorst te weinig oog voor ontwikkelingen in de statistiek ten aanzien van causale modellen. Hij illustreert de relevantie van deze modellen aan de hand van een voorbeeld ten aanzien van onderwijsachterstanden van minderheden.