Kritiek van het spektakel

Oratie Theaterwetenschap (UvA)van 8 februari 2008

In zijn beroemde rede over het toneel als morele instelling verdedigde Friedrich Schiller in 1784 het theater als kunst van de kritiek op de samenleving. Maar wat gebeurt er als die samenleving zelf één groot spektakel is, zoals Guy Debord in 1967 al beweerde? Zijn scherpe diagnose blijkt steeds meer van toepassing te zijn, want in onze mediamaatschappij met zijn politieke drama's en reality shows zijn de grenzen tussen feit en fictie vaak nauwelijks meer te onderscheiden. Kati Röttger plaatst dit fenomeen in een historisch perspectief en laat zien hoe het spektakel al sinds de negentiende eeuw als symptoom van crisis én als kritiek op de moderne samenleving gezien kan worden. IJkpunten in haar betoog zijn twee opzienbarende maar ver uit elkaar liggende spektakelstukken': De schipbreuk van de Medusa, dat in het jaar 1840 in Den Haag de hoogste kijkcijfers haalde, en Platform, dat Johan Simons in 2006 maakte voor theatergroep NTGent.

Mw. prof. dr. K.E. Röttger is hoogleraar Theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam