Arabesk

Hoe is het om, na een leven lang in betrekkelijke anonimiteit aan de piano te hebben gezeten, plotseling als een geliefd componist te worden toegejuicht? En dat dan ook nog met een creatie die eigenlijk haaks staat op alles waar hij, getuige al zijn eerdere stukken, heilig in geloofde? Dit klinkt als het gegeven voor een roman, maar het overkwam Simeon ten Holt (1923-2012). Met zijn compositie Canto Ostinato werd hij uiteindelijk wereldberoemd.
In Arabesk vertelt J. Heymans hoe het zo ver met Simeon ten Holt heeft kunnen komen. Aan de hand van vele ontmoetingen met de meester zelf, brieven, dagboekfragmenten en gesprekken met naaste vrienden schetst hij een caleidoscopisch beeld van de artistieke ontwikkeling van de componist. Van de eerste klanken op piano tot de laatste op viool. Een verhaal ook over een cultuurdrager die gedurende de vorige eeuw de nodige muzikale modes van nabij heeft meegemaakt.
Bovendien bevat Arabesk een cd. Daarop speelt Simeon ten Holt zelf een aantal van zijn sleutelwerken. Zo ook de allereerste versie van Canto Ostinato – toen hij er nog niet of nauwelijks mee voor de dag durfde te komen.

Toen Simeon ten Holt dankzij Canto Ostinato de nodige faam verwierf, was zijn leven al een flink eind op streek. Op 24 januari 1923 geboren in Bergen, groeide hij op in een verheven kunstenaarsmilieu. Zijn vader was de schilder Henri ten Holt. Tot zijn jeugdvrienden behoorde onder meer de latere dichter Gerrit Kouwenaar.
Op zijn vijftiende verliet Simeon ten Holt de middelbare school om componist te worden. Hij ging in de leer bij Jakob van Domselaer. Tevens volgde hij een blauwe maandag colleges bij Arthur Honegger en Darius Milhaud in Parijs. Terug in Bergen leerde hij de jonge dichter H.C. ten Berge kennen, een vriendschap die voor beiden heel inspirerend uitpakte. De eerste helft van zijn leven woonde en werkte Ten Holt op een steenworp afstand van de villa van de legendarische poëet A. Roland Holst, aanvankelijk in een bunker daartegenover, later in een zomerhuisje ernaast.
Als componist maakte Ten Holt achtereenvolgens een diagonale, een atonale en een elektronische periode door, voordat hij in de late jaren zeventig de aloude drieklank herontdekte. Dat leidde tot Canto Ostinato en andere avondvullende stukken voor toetsinstrumenten. Zijn meesterwerk begeesterde menige schrijver: ja, wie eigenlijk niet? De componist overleed op 25 november 2012 in Alkmaar, op het hoogtepunt van zijn roem.

J. Heymans (Den Haag, 1954) studeerde wiskunde en filosofie aan de Universiteit Twente. Vele jaren vertoefde hij als docent en onderzoeker in de grensgebieden tussen kunst, wetenschap en technologie. Daarnaast was hij als literair essayist actief. Hij publiceerde onder meer enige monografieën: Een boom; over Armando (1999), Lam naast leeuw; over J. J. Voskuil (2000) en Herfstlied; over Cherry Duyns (2005). Hij werkt aan een biografie van Gerrit Krol.