Geïntegreerd pedagogisch handelen

Als leraar in het voortgezet en beroepsonderwijs heb je niet alleen (vak)didactische, maar zeker ook goed ontwikkelde pedagogische overtuigingen, kennis en vaardigheden nodig. Uitgangspunt van Geïntegreerd pedagogisch handelen is dat onderwijs een complex proces van communicatie en interpretatie is, waarin het oordelen en handelen van de leraar een cruciale rol speelt. Het gaat in het onderwijs namelijk niet alleen om cognitief leren en het verwerven van kennis en vaardigheden, maar ook om het stimuleren en faciliteren van de persoonlijke, culturele, sociale en ethische ontwikkeling van leerlingen. Dit boek levert de inzichten en handvatten die je nodig hebt om inspirerend, effectief en verantwoord de pedagogische opdracht van het onderwijs in te vullen en vorm te geven.

Het eerste hoofdstuk gaat over de visie op geïntegreerd pedagogisch handelen in de klas en de drie dimensies daarvan. In hoofdstuk 2 wordt de pedagogische opdracht van het onderwijs besproken. In hoofdstuk 3 staat het pedagogisch klimaat centraal: het creëren van een veilige en stimulerende leeromgeving en pedagogische tact. In hoofdstuk 4 komt de pedagogisch-didactische dimensie van het onderwijzen aan de orde. In hoofdstuk 5 leer je hoe je beter omgaat met leerlingen die een zorgbehoefte hebben en met verschillen in de klas. Omdat je het als leraar niet alleen doet, wordt in hoofdstuk 6 het pedagogisch partnerschap met ouders behandeld. Ten slotte wordt in hoofdstuk 7 het pedagogisch handelen in een bredere maatschappelijke context geplaatst.

Sinds de eerste druk heeft de pedagogische benadering in het voortgezet en beroepsonderwijs aanzienlijk meer aandacht gekregen, onder andere door het werk van Gert Biesta en de toegenomen nadruk op burgerschapsvorming. Deze ontwikkelingen zijn in deze nieuwe druk meegenomen. Het boek is geactualiseerd op basis van nieuwe beleidsontwikkelingen, nieuwe literatuur, en nieuw onderzoek over persoonsvorming, pedagogische tact en kansengelijkheid. Ook worden nieuwe concepten en aanpakken besproken, zoals pedagogische onderbreking, persoonswording (subjectificatie) en agency.

Geïntegreerd pedagogisch handelen is bedoeld voor studenten aan de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen, maar ook voor leraren en zij-instromers in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.

Jeroen Onstenk is emeritus lector Pedagogisch-Didactisch Handelen in het Onderwijs aan Hogeschool Inholland. Hij schreef eerder ook Pedagogiek in de onderwijspraktijk voor de pabo en het basisonderwijs.