Vlissingens Michiel, of: Hollands glorie ter zee

'Meneer, meneer, ik heb het standbeeld van De Ruyter gezien!' met de-ze woorden begroette mij, enige tijd geleden, een knaap, die zijn oom en zijn tante te Vlissingen bezocht had.
'Zo, jongen!' zei ik, 'en wat dacht je wel toen je dat beeld zag?'
'Wel, meneer, ik dacht: meneer moest eens een boekje schrijven van De Ruyter. Hij heeft het wel gedaan van Maarten Harpertsz. Tromp en van Piet Hein! En Michiel de Ruyter was toch een groter zeeheld!'
Ofschoon de knaap op mijn vraag een ander antwoord gaf dan ik verwacht had, kon ik toch aan zijn ogen zien, dat hier volstrekt geen vleierij of zoiets in het spel was, en dat hij inderdaad wenste, dat ik een verhaal over De Ruyter schrijven zou.
Michiel Adriaensz. de Ruyter is voor elke Nederlander de eerste van alle Vlootvoogden, de grootste van alle zeehelden. Nelson is in zijn oog niets bij hem. Zo is het ook voor alle jongens.
En als die jongens groot geworden zijn, is dan De Ruyter dezelfde gebleven, als die hij was in hun jeugd? We willen hopen van ja, opdat mijn titel voor dit boek geen onwaarheid spreekt,  waar het heet ge-schreven te zijn: voor oud en jong Nederland.
Met dit verhaal in de wereld te zenden voldoe ik dus aan de wens van de knaap, die er mij om vroeg, en zo ik vertrouw, meteen aan de wens van honderden, die er niet om vroegen, maar het toch wel wilden.
Het is met Michiel Adriaensz. de Ruyter gegaan, als met Piet Hein; men weet bijzonder weinig van zijn kinderjaren, daar niemand ver-moeden kon, dat uit de ondeugende zoon van een arme bierbrouwers-knecht eenmaal zo een groot man zou groeien. Ondeugend moet hij echter geweest zijn en erg ondeugend ook, dat schijnt een uitgemaakte zaak te zijn; want alle verhalen, die er van hem in omloop zijn, spreken er over. Wij zullen hem dus ook maar als deugniet laten optreden, doch waarschuwen onze lezers vooraf, dat zij hierin niet te veel geschiedkundige waarheid moeten zoeken. Zijn dienst als busschieter te Bergen op Zoom en zijn bedelreis door Frankrijk, nadat hij door Spanjaarden gevangen genomen was geworden, schijnen wel waar te zijn, zowel als zijn roekeloze torenklimmerij. De makkers met welke ik hem laat omgaan, zijn, zoals je wel al dadelijk ontdekken zult, ook geschiedkundige personen.

Van harte hoop ik geschreven te hebben, zoals mijn jonge vriend dat zo gaarne wilde; ik heb er althans mijn best toe gedaan.
Vinden het veel lezers en lezeressen, zowel onder de jeugd, als onder de volwassenen, en zal het een middel zijn om de liefde voor onze schone Nederlandse geschiedenis op te wekken en een uitlegging van de woorden op het praalgraf van onze held: 'Hij blinkt in onbezoedelde eer!'

Het bovenstaande schreef ik bij de eerste druk van dit boek, en nu er een tweede oplage van verschijnt, dien ik wel te zeggen, waarom er zoveel in veranderd is. Van een paar zijden ontving ik zeer gegronde op- en aanmerkingen, nadat ikzelf reeds enkele bladzijden gevonden had, die ik nog wel eens anders had willen schrijven. Kleine wijzigingen kunnen echter oorzaak van grote veranderingen worden, en dit was ook hier het geval. 
Ik hoop nu maar, dat het boek werkelijk veel verbeterd zal zijn en weer zijn weg vinden zal onder oud en jong Nederland. Zij, die mij hun humane op- en aanmerkingen gaven, mijn dank; mijn lezers, heil!

's-Gravenhage. P. Louwerse. (± 1880)

Met drie originele kleurenplaten.