Op zoek naar onderzoek

Universiteiten zijn niet meer de enige instellingen in het hoger onderwijs die onderzoek doen. Dat ook hogescholen onderzoek doen, is van recente datum. Lang bestond het hoger beroepsonderwijs uit instellingen die uitsluitend onderwijs verzorgden, maar in 1985 kregen hogescholen de wettelijke taak om onderzoek te doen. Over de vraag welk onderzoek hogescholen zouden moeten doen en hoe dat onderzoek zich moest verhouden tot het universitair onderzoek, is een debat gevoerd. Dat is het onderwerp van dit boek.

Verschillende instanties (actoren) waren actief in het debat. Dat waren onder andere de Vereniging Hogescholen, het Lectorenplatform, universiteiten en hun Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Parlement. Ook werkgeversorganisaties, adviesorganen en buitenlandse instanties als de OECD namen er aan deel.

In 1985 kreeg het onderzoek aan hogescholen weliswaar een wettelijke basis, maar geen bekostiging. Onderzoek kwam dan ook nauwelijks van de grond. Dat werd eind jaren negentig steeds meer als een probleem ervaren. De beroepspraktijk stelde steeds hogere eisen aan afgestudeerden van het HBO. Bovendien groeide het besef dat het hoger onderwijs en het onderzoek een centrale rol speelden voor de toekomst van de Europese kenniseconomie. In Nederland betekende dit dat ook de hogescholen, die twee derde van het aantal studenten in het hoger onderwijs opleidden, onderzoek moesten gaan doen. In 2001 kreeg het onderzoek vaste voet aan de grond toen de hogescholen van het ministerie subsidie kregen om lectoren aan te stellen. In 2007 kwam het sluitstuk van het debat over onderzoek met de totstandkoming van het brancheprotocol kwaliteitszorg onderzoek.

Kees van Gageldonk werkte bij het Ministerie van Onderwijs en bij de HBO-raad. Hij was jarenlang secretaris bij de Stichting Kennisontwikkeling HBO, die de introductie van lectoraten in het hoger beroepsonderwijs heeft begeleid. Hij is adviseur Centrum regionale kennisontwikkeling Campus Den Haag Universiteit Leiden.