Omstreden Moderniteit

Het koningshuis, religie, zwarte piet. Een greep uit de dingen waarover we vaak de gemeenplaats "dat is niet meer van deze tijd" horen. En is iets niet van deze tijd? Dan is het niet modern. De vaststelling of iets wel of niet tot 'deze tijd' behoort, lijkt dan ook de geest van de moderniteit uit te drukken.

Maar is dit wel zo modern als het lijkt? "Dat is niet meer van deze tijd" verwijst naar een maatstaf - de tijd - die zou uitmaken wat wel of niet passend is. Maar de moderniteit is nu juist verbonden met het loslaten van elke 'transcendente' maatstaf die door iemand of een instelling kan worden vertegenwoordigd of belichaamd. Kortom, de gemeenplaats wijst op een volstrekt onmoderne manier van modern zijn.

Hoezo, 'modern'? vraagt Marin Terpstra zich dan ook af. In Omstreden Moderniteit reflecteert hij op de geest van de moderniteit. In de moderne tijd, stelt Terpstra, zijn maatgevende begrippen 'wezenlijk omstreden' geraakt. Een interpretatiemonopolie is onmogelijk geworden. Concurrerende beschrijvingen van de maatschappij bestrijden elkaar. Kan een beroep op de tijdsgeest nog een uitweg bieden?

Terpstra laat zien dat de moderniteit zelf wezenlijk omstreden is. De moderne tijd is geen maatgevende orde, maar een problematisering van de tijdsordening. De lezer kan opgelucht ademhalen: hij of zij hoeft helemaal niet met de tijd mee te gaan.