Reclaiming power for the people

Reclaiming Power for the People: Populism in Democracy is een studie naar het begrip populisme en de rol van het populisme in de moderne, representatieve democratie.

Nieuwe anti-establishment partijen, vaak omschreven als 'populistisch', zijn de afgelopen decennia tot nieuwe politieke hoogten gestegen. De opkomst van deze partijen heeft geleid tot verhitte publieke debatten over de relatie tussen populisme en democratie. In deze studie probeert Tim Houwen grip te krijgen op de conceptuele betekenis van de term populisme en duidelijk te maken hoe populisme zich verhoudt tot moderne, representatieve democratie.

Houwen's politiek-filosofische studie vertrekt vanuit het perspectief op democratie dat in vele Europese landen bestaat: democratie als altijd omstreden en voortdurend onderwerp van aanpassingen. Dat perspectief ziet democratie als een staatsbestel, gekenmerkt door intrinsieke dilemma's over de waarden, de vormen en de grenzen van democratie. Houwen ziet vier intrinsieke spanningen: tussen de principes van volkssoevereiniteit en politieke representatie, tussen de veranderlijke publieke opinie en de rechtsstaat, tussen democratische legitimiteit en effectief bureaucratisch bestuur en tussen het democratische ideaal van zelf-bestuur en de intermediaire rol van bestuurlijke elites.

Populisme wordt verkend als een exponent van deze intrinsieke spanningen. Populisme komt naar voren in de interactie tussen zij die het label 'populisme' gebruiken en de politieke fenomenen en actoren die als 'populist' of 'populistisch' gelabeld worden. Houwen bestudeert precies deze interactie en neemt daarbij een kritische houding aan ten opzichte van een groot deel van de bestaande academische literatuur over het onderwerp, waarin populisme ofwel als label, ofwel als politiek fenomeen wordt bestudeert maar vrijwel nooit als beide.