Ieder het zijne

Deze uitgave bevat een onconventionele benadering van het rechtvaardigheidsvraagstuk.  Het besef dat het de centrale taak van de overheid is rechtvaardige samenlevingsverhoudingen te bevorderen, is tegenwoordig vaak ver te zoeken. In zijn nieuwste boek behandelt Frans Tonnaer dit thema. Het betreft een verslag van de zoektocht naar antwoorden op vragen in zijn dagelijkse werk als directeur van een overheidsgericht juridisch adviesbureau. Waar houdt de overheid zich eigenlijk mee bezig? Met welk doel stellen wetgever en bestuur beleid vast en trachten ze dat uit te voeren en waarom en hoe toetst de rechter dat beleid? Met welk recht eigenlijk voert de overheid beleid?

In het boek worden de centrale noties van rechtvaardigheid in beeld gebracht. Wat houdt rechtvaardigheid in en hoe kunnen rechtvaardige verhoudingen worden bevorderd? Uitgegaan wordt van het klassieke beginsel dat ieder het zijne moet krijgen, maar wat is dat? Er wordt een brug geslagen tussen deze noties en de wijze waarop ze in de dagelijkse praktijk van de moderne maatschappij moeten worden waargemaakt.
maatschappij moeten worden waargemaakt. Daarbij vormen bestaanszekerheid en bestaanskwaliteit de dragende begrippen.

De rechtvaardigheid eist met het oog op de maatschappelijke vrede, dat ieder in aanmerking komt voor het door de overheid vastgestelde niveau van bestaanszekerheid en kwaliteit (het gemeenschappelijke bestaansniveau). De rechtvaardigheid eist ook dat ieder naar vermogen aan de realisering van dat niveau bijdraagt. Daarnaast eist de rechtvaardigheid, ter verzekering van de persoonlijke vrede tussen mensen, dat men zijn zelfgekozen bestaansniveau niet ten koste van anderen realiseert. Op basis van deze uitgangpunten wordt nagegaan welke algemene eisen het recht in de actualiteit van vandaag stelt aan mensen in de omgang met elkaar.

Prof. dr. F.P.C.L. Tonnaer is hoogleraar omgevingsrecht aan de Open Universiteit en geeft leiding aan een juridisch adviesbureau.