Stille ideologie

De tijd waarin alomvattende ideologieën en geloofsovertuigingen richting gaven aan politiek en bestuur ligt achter ons. Toch is er geen sprake van een ideologische leegte. Politiek en bestuur zijn nog steeds doordrongen van ideologie. Alleen is dat niet meer de luid verkondigde ideologie van het grote verhaal, maar zijn het nu vele stille micro-ideologieën die naast elkaar bestaan. Het gaat hierbij om vanzelfsprekendheden en onuitgesproken keuzes en redeneringen op allerlei terreinen in het publieke domein. In deze bundel passeren voorbeelden van stille ideologieën rond zeer uiteenlopende onderwerpen de revue, variërend van het stille veronderstelde bondgenootschap tussen overheid en burger, het geloof in vooruitgang door techniek tot de stille ideologie achter de onzichtbare grenzen op de luchthaven. Het stilzwijgen kan als het te lang voortduurt leiden tot verlies aan legitimiteit en tot ongewenste uitsluiting. Daarom is het noodzakelijk stille ideologieën te benoemen, te analyseren en ze waar nodig tot spreken te brengen. Deze bundel stelt de vanzelfsprekendheid van stille ideologieën aan de orde. De besproken voorbeelden geven kritische burgers, journalisten, wetenschappers en Kamerleden munitie om onbesproken en onbespreekbare vanzelfsprekendheden ter discussie te stellen, ook al leidt dat tot een ongemakkelijke waarheid.

Cor van Montfort is werkzaam voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, de Algemene Rekenkamer en als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Universiteit van Tilburg.

Ank Michels is werkzaam als universitair docent aan de Universiteit van Utrecht.

Wouter Van Dooren is universitair hoofddocent aan de Universiteit van Antwerpen.