Lofzang op de schaduw

Lofzang op de schaduw is het bekendste essay van Junichiro Tanizaki en geldt als een klassiek werk binnen de Japanse cultuurkritiek. In deze korte, maar gelaagde beschouwing reflecteert Tanizaki op de esthetiek van schaduw, stilte en vergankelijkheid – elementen die hij beschouwt als kenmerkend voor de traditionele Japanse gevoeligheid. Met gevoel voor detail en lyriek schrijft hij over de schoonheid van schemerlicht op lakwerk, het matte oppervlak van washi-papier en de subtiele glans van jade of aardewerk. Tegelijkertijd roept het essay vragen op over de aard van culturele identiteit en de grenzen van esthetische idealisering. Tanizaki schreef Lofzang op de schaduw in een tijd waarin hij zich actief bezighield met de modernisering van zijn leefomgeving – inclusief de installatie van elektrisch licht – en zijn werk bevat zowel bewondering als ironie. Lofzang op de schaduw is een tijdloos essay dat dient als een prikkelende reflectie op hoe technologie, design en cultuur elkaar beïnvloeden. In een wereld die steeds helderder, sneller en luidruchtiger wordt, nodigt Tanizaki uit tot herwaardering van het trage, het halfdonkere en het imperfecte – en daarmee tot een kritische blik op wat we onder vooruitgang verstaan.




Junichiro Tanizaki (1886–1965) was een invloedrijk Japanse auteur wiens oeuvre de spanningen tussen traditie en moderniteit in de twintigste-eeuwse Japanse cultuur op indringende wijze verbeeldt. Geboren in Tokio in een gegoede koopmansfamilie, groeide hij op in een tijd van snelle westerse modernisering. In zijn vroege verhalen, sterk beïnvloed door Europese literatuur en film, onderzocht hij thema’s als perversie en obsessie. Na de Grote Kanto-aardbeving van 1923 vestigde hij zich in de Kansairegio, waar zijn belangstelling verschoof naar de klassieke Japanse cultuur. Deze wending leidde tot een reeks van zijn meest invloedrijke werken, waaronder Liever nog op de blaren (1929) en de familieroman Stille sneeuwval (1943–1948). In deze werken behandelt Tanizaki thema’s als culturele identiteit, familieverhoudingen en het spanningsveld tussen moderniteit en traditie. Hoewel sommige van zijn werken bij publicatie als provocerend werden ervaren, groeide zijn reputatie uit tot die van een gewaardeerd schrijver. Zo ontving Tanizaki op latere leeftijd heel wat literaire onderscheidingen. Na zijn dood in 1965 liet hij een oeuvre na dat tot op heden wordt gelezen – als spiegel van een Japan in transitie en als diepgravende verkenning van verlangen, schoonheid en identiteit.