Anno Domini

Bouwinscripties en -opschriften zijn in steen gebeitelde, in hout gekerfde of op wanden en gewelven geschilderde teksten, jaartallen en of emblemen met een officieel karakter. De variatie ervan op middeleeuwse en vroegmoderne Nederlandse gebouwen is ronduit verbluffend; er zijn op- en inschriften, kort of lang, in het Latijn of de volkstaal, met en zonder afbeeldingen, met jaartallen in Romeinse of Arabische cijfers of weergegeven als chronogrammen. Sommige gedenkstenen zijn rijk versierd, andere bestaan enkel uit tekst, weer andere uit een jaartal en meer niet. Daarnaast brachten bouwlieden inscripties aan op balken, in torens en andere minder in het oog springende plaatsen om zich aldus blijvend met het werk te  verbinden. Soms neemt een gebeurtenis de plaats in van een jaartal. Aldus groeiden gebouwen uit tot een stenen geheugen van de gemeenschap, wat een reden kon zijn om bouwinscripties moedwillig te vernielen om aldus een nieuwe ‘status quo’ aan te duiden. Over deze bouwinscripties, over hun betekenis voor heden, verleden en toekomst gaat dit boek. Wat is de betekenis van jaartallen op gebouwen, hoe profileerden verschillende opdrachtgevers zich in de openbare ruimte en thuis, en welke rol was er weggelegd voor de bouwlieden? En tot wie richtten de bouwinscripties zich eigenlijk?

Elizabeth den Hartog is universitair docent oudere kunst en architectuur aan het Leiden University Centre for the Arts in Society van de Universiteit van Leiden. Zij publiceerde onder meer over de Romaanse kerken in Maastricht, de oudste  kerken van Holland, relaties tussen de Rijnlandse en Maaslandse sculptuur en architectuur en over de bouwsculptuur van de dom van Utrecht en andere gotische kerken.