Het verloren paradijs en onze vrijheid

Centraal in dit boek staat de vraag hoe wij bepaald worden door onze sociale orde en hoe wij er ook deels vrij van kunnen zijn. Het relationele proces waarin wij een individu worden – het separatie-individuatie-socialisatieproces – is de verbindingsschakel tussen individu en sociale orde.

Door dit individuele proces in de geschiedenis van de filosofie te volgen, wordt duidelijk hoe onze autonomie historisch bepaald is en verwikkeld met onze maatschappelijke (on)vrijheid. Onze autonomie is een autonomie-in-verbondenheid. Het blijkt dat die verbondenheid pas vrij recent verwoord kan worden in intersubjectieve termen. Deze intersubjectiviteit – deze ‘relational turn’ – kan een hoopvol perspectief bieden in een wereld waarin onze maatschappelijke vrijheid, onze individuele autonomie en onze leefwereld onder druk staan. Als wij beter in staat zijn de ander en onszelf als autonome met elkaar verbonden subjecten te (h)erkennen, zullen wij veiliger voor elkaar zijn en onze leefwereld veiliger voor ons.

Door de intermezzo’s, een weergave van gesprekken gebaseerd op jarenlange ervaring als psychiater en psychotherapeut, wordt op een indringende manier steeds weer de verbinding gelegd tussen de wereld van de theorie en de ervaring van onze psychische realiteit.

Jaap Wijkstra werkte vele jaren als psychiater en psychotherapeut. Hij was opleider psychiatrie in het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Eerder verschenen van hem ‘De therapeut & Anna. Een inzichtgevende psychotherapie’ en ‘Niet alleen ons brein. Een pleidooi voor psychoalfabetisering’.