Boekenmendel – De onzichtbare verzameling

Stefan Zweig (1881-1942) was een herinneraar uit aandrift.Daarnaast was hij een uitgesproken liefhebber van boeken en drukkunst. In het verhaal ‘Boekenmendel’ komen die kenmerken prominent naar voren. In zijn sensitieve, krachtige stijl schildert Zweig tegen het decor van de Eerste Wereldoorlog het leven van de geniale joodse antiquaar Boekenmendel die vanuit het Weense café Gluck zijn handel drijft.

‘Boekenmendel’ verschijnt in deze bundel voor het eerst in Nederlandse vertaling. Het tweede verhaal is ‘De onzichtbare verzameling’. Ook hier brengt Zweig met kennis van zaken en subtiliteit een gepassioneerde bibliofiel en verzamelaar in beeld. En opnieuw is de melancholie om de wereld van gisteren krachtig aanwezig. De humanist Stefan Zweig noemde Europa zijn ‘geistige Heimat’, voor hem was het een samenhangend cultuurgebied dat tussen 1900 en 1940 steeds meer ontworteld raakte door barbarij en oorlog:

Ik had weer eens zuivere geestdrift mogen aanschouwen in een afgestompte, vreugdeloze tijd, een soort geestelijk doorluchte, geheel op de kunst gerichte extase zoals wij gewone stervelingen die allang verleerd lijken te zijn.

Bij de tweede druk (2022. De boekkunstenaar Kurt Löb (1926-2015) attendeerde AFdH Uitgevers in 2014 op deze twee prachtige verhalen. Ton Naaijkens vertaalde ze met veel zorg. Stefan Zweig zegt het Goethe na en wij kunnen niet anders dan instemmend knikken: ‘Verzamelaars zijn gelukkige mensen.’ Deze nieuwe, licht herziene druk verschijnt tachtig jaar na het overlijden van Stefan Zweig, op 22 februari 1942.