Eigen verantwoordelijkheid

Het begrip ‘eigen verantwoordelijkheid’ is populair bij bestuurders en politici van uiteenlopende politieke snit. Deze studie gaat in op de vraag welke betekenissen politieke partijen en beleidsmakers toekennen aan eigen verantwoordelijkheid. Ringo Ossewaarde analyseert opvattingen en beleidsmaatregelen aan de hand van een klassieke discoursanalyse. Vervolgens gaat hij in op de instrumenten die beleidsmakers inzetten om de eigen verantwoordelijkheid van burgers te bevorderen. Daarbij staan vier terreinen centraal: integratie, veiligheid, jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg. 
Deze studie laat zien dat de overheid eigen verantwoordelijkheid wil bevorderen, maar tegelijk nauwgezet bewaakt tot welke uitkomsten dit leidt. De beoogde vergroting van autonomie en vrijheid van burgers gaat gepaard met een toename van toezicht, monitoring en controle. Dat roept de vraag op of de bevordering van eigen verantwoordelijkheid nu leidt tot bevrijding of eerder tot beheersing van burgers. 

Eigen verantwoordelijkheid: bevrijding of beheersing? is geschreven in opdracht van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling en is het achtergronddocument bij de publicatie Verschil maken. 

Ringo Ossewaarde is universitair docent Sociologie bij de faculteit Bedrijf, Bestuur en Technologie van de Universiteit Twente.