Glossarium Trevirense

Lang hebben we niet geweten wat voor vlees we met onze Middelnederlandse woordenlijsten in de kuip hadden. De drie bekendste (uit Bern, Trier en Haarlem) werden beschouwd als verzamelingen van glossen of notities die opgetekend waren bij moeilijke Latijnse woorden in Bijbel of kerkvaders. Ze heetten daarom ook glossaria. In 1973 werd dat standpunt achterhaald en bleek dat onze oudste woordenlijsten eenvoudige vertalingen waren van grote eentalige Middellatijnse woordenboeken. De naam glossarium is dus in feite onjuist, maar omwille van de wetenschappelijke traditie waarin genoemde glossaria zijn ingebed, hebben we die naam bewaard.

In 1973 bezorgde Piet van Sterkenburg een uitgave van het Glossarium Harlemense en in 1977 van het Glossarium Bernense (samen met Louis de Man). Nu vijftig jaar later is het de beurt aan de Latijns-Middelnederlandse woordenlijst uit de Stadtbibliothek van Trier, het zogeheten Glossarium Trevirense. Aandacht wordt in deze moderne uitgave onder meer besteed aan de codicologische aspecten ervan, aan de plaats die het inneemt in de geschiedenis van de lexicografie en, met een machtig panorama aan taalkaarten, aan de Middelnederlandse taal die nog geurt naar het Latijn en zich daaruit gedistilleerd heeft. Maar dat is lang niet alles. Een volledige transliteratie volgt op die beschrijvingen alsmede veelsoortig commentaar waarin vele woorden en begrippen op de korrel worden genomen soms met verluchtende plaatjes. Een alfabetische index van de Middelnederlandse woorden die in het glossarium voorkomen, sluit de editie af.