De waarde(n) van onderwijs

Een leerling vraagt de leraar om hulp bij een opdracht. De leraar twijfelt: wat zal ik doen? Aan de ene kant denkt de leraar dat het goed zou zijn om deze leerling even aan de hand te nemen en alles nog eens stap voor stap uit te leggen. Aan de andere kant zou het ook wel eens goed voor deze leerling kunnen zijn om op zichzelf teruggeworpen te worden en het zelf op te lossen. De leraar denkt er heel kort over na en neemt een beslissing: deze keer doe ik dít.

De dagelijkse onderwijspraktijk van leraren zit vol met afwegingen waarin er geen eenduidig goed of fout is. Afhankelijk van de leerling en de context zouden beide kanten van de afweging in het voorbeeld verdedigbaar zijn. Leraren nemen voortdurend beslissingen waarbij ze zich moeten baseren op hun kunde en praktische wijsheid. Het gaat dan niet zozeer om het wel of niet toepassen van regels, maar veeleer om de vraag: 'Wat vind ik op dit moment voor deze leerlingen in deze situatie het meest in hun belang, en waarom vind ik dat?'. 

Om deze vraag te kunnen beantwoorden, hebben leraren pedagogische professionaliteit nodig. Pedagogische professionaliteit stelt leraren in staat verschillende belangen van de leerling te zien, hun eigen handelen vanuit onderwijspedagogische idealen te verantwoorden en hun onderwijs vanuit deze idealen vorm te geven. In deze openbare les wordt het belang van pedagogische professionaliteit belicht aan de hand van de waarde van de school, de waarden van de leraar en het waarderen van de leerling. Het lectoraat ‘Pedagogische professionaliteit van leraren’ wil samen met de lerarenopleidingen (weer) werk maken van onderwijspedagogiek. 

Carlos van Kan is lector ‘Pedagogische professionaliteit van leraren’ bij Kenniscentrum Talentontwikkeling en verbonden aan het Instituut voor Lerarenopleidingen van Hogeschool Rotterdam.