Dienstbaar tot het einde

Op 9 september 1891 trouwde Louis Couperus met zijn nicht Elisabeth Baud. Haar rol in het leven van Couperus kan moeilijk overschat worden. Zij was de drijvende kracht achter de schrijver. Couperus had zonder de steun van zijn vrouw nooit zijn omvangrijke oeuvre bij elkaar kunnen schrijven. Zij nam hem alle dagelijkse zorgen uit handen en gaf hem volop de gelegenheid ongestoord aan zijn romans en verhalen te werken. Elisabeth bestierde het huishouden en beheerde het geld. En al voor hun huwelijk hielp zij Couperus met het overschrijven van zijn moeilijk te ontcijferen handschrift in het net. Hier bleef het niet bij. Zij assisteerde bij het voorbereidende onderzoek voor de grote historische romans door het maken van uittreksels en het opzoeken van details. Ook las Couperus haar zijn werk voor en hield rekening met haar commentaar. In de fase van de productie van de boeken was ze nauw betrokken bij de correctie van de proeven.
Elisabeth Couperus-Baud bleef altijd op de achtergrond. Zij heeft zich nooit uitgelaten over haar belangrijke rol in het leven van Couperus. Na de dood van de schrijver in 1923 kwam zij er echter alleen voor te staan. Onvermoeibaar zette zij zich in voor het levend houden van de belangstelling voor het werk van Couperus. Zij onderhandelde met uitgevers en vertalers, steunde de eerste biograaf en onderhield contact met bewonderaars en onderzoekers van Couperus. De 183 brieven uit deze periode tot aan haar dood geven een boeiend beeld van de levenslange dienstbaarheid aan haar man. Zijn werk en zijn faam waren alles voor haar. Hiervoor cijferde zij zich geheel weg ondanks de tamelijk armoedige omstandigheden waarin ze vooral na de Tweede Wereldoorlog kwam te verkeren. Daarmee documenteren deze nooit eerder gepubliceerde brieven niet alleen het 'Nachleben' van Couperus, maar ook de enorme inzet van Elisabeth Couperus-Baud, de vrouw achter en naast de schrijver. Voor het eerst wordt haar rol duidelijk belicht. Zo markeren de veelal zakelijke brieven op indringende wijze een strijdbare kunstenaarsvrouw die door de omstandigheden gedwongen werd haar bescheiden rol op de achtergrond te verruilen voor een positie als de zaakwaarnemer van een van onze grootste schrijvers van de twintigste eeuw.
Bezorger dr. H.T.M. van Vliet is op dit moment de belangrijkste kenner van het leven en werk van Louis Couperus en zijn vrouw. Hij was verantwoordelijk voor de uitgave van de Volledige Werken Louis Couperus in 50 delen en publiceerde daarnaast tal van artikelen en boeken over Couperus. In 2013 publiceerde hij een omvangrijke editie van de brieven van en aan Louis Couperus. Deze nieuwe uitgave vormt daarop een belangrijke en onmisbare aanvulling.