Handboek ruimtelijke kwaliteit

Ruth Segers, Pieter Van den Broeck, Ahmed Kahn, Frank Moulaert, Jan Schreurs, Bruno De Meulder, Geoff Vigar, Ali Madanipour (eds)

Bij het voortbrengen en ervaren van ruimte is geen begrip zo ongrijpbaar als ruimtelijke kwaliteit. Velen zijn overtuigd van het belang ervan, als ze refereren naar 'leefbaarheid', 'omgevingskwaliteit', 'goede ruimtelijke ordening', 'genius loci', e.d. Verschillende gebruikers van de ruimte hebben echter ook heel uiteenlopende visies over wat een bepaalde ruimtelijke organisatie 'kwaliteitsvol' maakt.

Het onderzoeksproject SPINDUS - geïnitieerd door drie universiteiten en partners uit de praktijk - nam ruimtelijke kwaliteit als onderwerp. Het putte uit drie ruimtelijke disciplines - stedenbouw, ruimtelijke planning en sociale innovatie - maar betrok onder andere ook antropologie, sociologie en ecologie. SPINDUS bouwde een 'metakader' dat een multidimensioneel en relationeel perspectief op ruimtelijke kwaliteit biedt. Hierin staan ruimtegebruikers, met hun tegenstellingen, belangen en conflicten, centraal en komen naast materiële en esthetische ook ecologische, sociale, politieke en culturele aspecten aan bod.

Het Handboek ruimtelijke kwaliteit is het resultaat van dit onderzoeksproject. Het bundelt praktische methoden voor het benoemen, analyseren, evalueren en verbeteren van ruimtelijke kwaliteit. Het boek contextualiseert deze methoden in Vlaamse, Engelse en Italiaanse case studies die in samenwerking met 'stakeholders' werden geselecteerd en geanalyseerd. Diverse methoden komen aan bod: ontwerpgerichte, etnografische, planningsgestuurde, sociale, onderzoeksgebaseerde enz. Leerprocessen met ruimtegebruikers en een gezamenlijke definiëring van ruimtelijke kwaliteiten spelen in elk van de methoden een belangrijke rol.

Gelet op het relationeel perspectief, richt het boek zich op een divers publiek van beleidsmensen, ontwerpers, stedenbouwkundigen, ruimtelijke planners, sociale werkers, sociologen, bewoners, academici, studenten en tot iedereen die begaan is met ruimtelijke kwaliteit.