Speciale kinderen in ontwikkeling

Het opvoeden en onderwijzen van een kind met een kinderpsychiatrische ontwikkelingsstoornis, zoals autisme of ADHD, is geen eenvoudige taak. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het een onmogelijke opgave is. De meeste kinderen blijken zich later een passende plaats te hebben verworven in de samenleving en weten zich daar goed te handhaven. Dat de weg ernaartoe extra inspanningen vergt staat echter vast. Bij de sociaal emotionele ontwikkeling en bij het leren is vaak zoveel extra begeleiding nodig dat een beroep moet worden gedaan op cluster 4 onderwijs. Hier krijgt het kind speciaal onderwijs dat toegesneden is op zijn of haar problematiek.

Om passend onderwijs te kunnen bieden is het van belang dat er eerst een uitvoerig diagnostisch onderzoek van het kind plaatsvindt. Dat betreft niet alleen de classificerende diagnostiek maar ook de individuele descriptieve diagnostiek. Pas dan is een adequaat behandelingsplan mogelijk. Elk kind heeft recht op een op haar/zijn problematiek afgestemde behandeling. Dat vergt binnen de school allereerst een pedagogisch klimaat dat zowel stimulerend en motiverend, als taakstellend en corrigerend is. Daarnaast is een aanbod van leerinstructies nodig dat op de cognitieve mogelijkheden van het kind is toegesneden. In sommige gevallen kunnen ook aanvullende behandelingen een noodzakelijke bijdrage leveren, zoals het gebruik van medicijnen bij ADHD. Tot slot dienen ook de ouders nauw bij de ontwikkeling van het kind te worden betrokken en instructies te krijgen hoe het kind thuis het beste kan worden begeleid.

Maar wat is de juiste pedagogische aanpak van kinderen met ontwikkelingsstoornissen? De auteurs hebben ruim twee jaar 200 cluster 4 kinderen in hun ontwikkeling gevolgd. De inzichten die daarbij naar voren zijn gekomen leveren bouwstenen op om de hulpverlening aan kinderen met ontwikkelingsstoornissen thuis en op school efficiënter en effectiever te maken. 

In dit boek stellen de auteurs hun bevindingen open voor een breder publiek. Dit betekent dat het boek zo is geschreven dat het toegankelijk is voor een ieder die met kinderen met ontwikkelingsstoornissen van doen heeft of daar meer van wil weten. Het boek is daarmee niet alleen waardevol voor professionele hulpverleners en leerkrachten die op cluster 4 scholen werken, maar ook voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen en voor leerkrachten die werkzaam zijn in het gewone basisonderwijs.

Over de auteurs
Evert Scholte is bijzonder hoogleraar orthopedagogiek op het gebied van het speciaal onderwijs en de jeugdzorg aan de Universiteit Leiden. Ina van Berckelaer-Onnes is emeritus hoogleraar orthopedagogiek, in het bijzonder gericht op de orthopedagogische hulpverlening aan kinderen en jongeren met ontwikkelingsstoornissen, aan de Universiteit Leiden. Marianne van Oudheusden is sinds 2004 is verbonden aan de Afdeling Orthopedagogiek van de Universiteit Leiden.