Sprekende politiek

De kern van een parlement is het publieke debat. Sprekende politiek gaat over de fascinerende bloei en de centrale maatschappelijke plaats van de parlementaire welsprekendheid in de negentiende eeuw. Overtuigende redenaars wisten hun collega’s in de zaal en het luisterende publiek op de tribune te raken. Dat had grote invloed, omdat politiek toen allereerst als mondelinge handeling werd beoordeeld. Alleen een debater en redenaar kon de top van de politiek bereiken. Fractiediscipline bestond niet, politiek speelde zich op het parlementaire toneel af en de discussie was vaak principieel. Sprekende politiek kiest de twee beroemdste parlementen van hun tijd, het Britse en het Franse, om de rijke wereld van het negentiende-eeuwse parlement en zijn publiek te ontsluiten. Nu de goede spreker in de eenentwintigste eeuw via internet een massaal publiek kan bereiken, gaan we weer meer met de ogen en oren van toen de politiek waarnemen. Daarom boeit de wereld van toen des te meer en kunnen we er misschien ook wat van leren.

Henk te Velde is hoogleraar geschiedenis in Leiden na in Groningen te zijn opgeleid. Hij heeft veel geschreven over Nederlandse geschiedenis maar daarnaast ook over vergelijkende politieke geschiedenis gepubliceerd.

‘Het Kamerlid weigert gehoor te geven aan de aanmaning van de voorzitter. Vier bodes van de Kamer pakken hem beet en proberen hem weg te slepen, maar verscheidene leden van de rechterzijde bestormen het spreekgestoelte om hun collega te ontzetten. De zaal is inmiddels het toneel van een complete veldslag; rechts en links rollen de Kamerleden uit hun banken en gaan elkaar scheldend te lijf. Als er een een ander wil slaan, grijpt die hem bij de keel. Overal vuisten die op schedels neerkomen, socialisten en nationalisten gaan op elkaar af en beginnen in het midden van de algemene veldslag aparte gevechten. De voorzitter die zijn best heeft gedaan, is al lang vertrokken.’