Achter de linies

Op 11/12 september 1944 werd het Jedburgh Team 'Dudley', bestaande uit de Amerikaanse OSS-agent John Olmsted, de Nederlandse officier Henk Brinkgreve en de Ierse radio-operator John 'Bunny' Austin boven Overijssel gedropt. Het had de opdracht het gewapende verzet in Oost-Nederland te helpen organiseren, ter ondersteuning van de geallieerde opmars tijdens Operatie Market Garden die zes dagen daarna begon. Toen echter de Slag om Arnhem op een geallieerde nederlaag uitdraaide, kwamen de drie mannen vast te zitten achter de vijandelijke linies. Bij de reddingsactie 'Pegasus 2' zeven weken later slaagde John Olmsted er, als één van de weinige geallieerde militairen, in over de Rijn naar bevrijd gebied te ontkomen. Hierover en over zijn persoonlijke ervaringen in Engeland, Overijssel en Gelderland schreef hij kort na het einde van de oorlog op de boot terug naar de VS een levendig en boeiend verslag. 

'Achter de linies' laat ons naar één van de meest schokkende episodes in de Nederlandse geschiedenis kijken met de ogen van een jonge Amerikaanse officier. Een buitenstaander die tegelijkertijd in het middelpunt van de gebeurtenissen stond. Met warmte, humor en oog voor detail gunt John Olmsted ons een fascinerend kijkje in het bezette Nederland in de herfst van 1944.
 
In 1985 kwam John Malcolm Olmsted (1914- 2001) opnieuw naar Nederland. Tijdens dit bezoek overhandigde hij zijn manuscript aan historicus Dr. Coen Hilbrink, wiens familie hem en zijn twee kameraden in 1944 - met noodlottige gevolgen - onderdak had geboden. Hilbrink maakte er een boek van waarin hij Olmsteds verhaal centraal plaatst in de historische context van de betekenis en tragiek van het gewapend verzet. Olmsteds teamgenoten Brinkgreve en Austin overleefden de oorlog niet. Beiden werden in 1945, enkele weken voor de bevrijding, dood geschoten. Olmsteds manuscript zélf is zo minimaal mogelijk bewerkt, zodat diens unieke perspectief van de toeschouwer én deelnemer behouden is gebleven en Achter de linies een belangrijk historisch document is geworden. 

Coen Hilbrink, geboren op 7 september 1944 in Almelo, verloor kort na zijn geboorte zijn vader en grootvader, die door de Sicherheitsdienst werden vermoord. Hij promoveerde in 1989 aan de Rijksuniversiteit Groningen op een proefschrift over de sociologische achtergronden van illegaliteit in Overijssel tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hilbrink werkte als docent Duits en geschiedenis in Oldenzaal en droeg bij aan de stripreeks Agent Orange van Erik Varekamp en Mick Peet, over prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld.

Hilbrink schreef meerdere boeken over de Tweede Wereldoorlog en de nasleep ervan, waaronder In het belang van het Nederlandse volk... (1995), over de medewerking van ambtenaren aan de Duitse bezettingspolitiek, en De affaire Sanders (1996), over spionage en intriges in naoorlogs Nederland, samen met Gerard Aalders. Andere werken zijn De Ondergrondse: Illegaliteit in Overijssel, 1940-1945 (1998), Vogelvrij verleden: Oud-illegalen na de oorlog (2001), en Knokploegen: Religie en gewapend verzet, 1943-1944 (2015), waarin hij religieuze motieven in gewapend verzet analyseert.