Grenzen: krachten en tegenkrachten

Velen bezoeken andere streken en andere landen, waar andere talen gesproken worden, andere gewoonten in zwang zijn en waar in voorkomend geval een ander geldstelsel van toepassing is. Zij passeren staatsgrenzen, regionale grenzen, taalgrenzen, culturele grenzen en andere typen grenzen. Grenzen hebben niet alleen een ruimtelijk aspect maar ook een tijdsaspect, doordat zij eens zijn ontstaan en dikwijls in de loop van de tijd zijn gewijzigd.

Auteur Floris van de Vooren stelt drie hoofdvragen met betrekking tot grenzen:

– Welke typen grenzen zijn te onderscheiden?

– Waarom lopen grenzen, zoals zij lopen?

– Waarom veranderen grenzen?

Om deze vragen op systematische wijze te beantwoorden is een zekere abstractie noodzakelijk om analytisch boven de maalstroom der gebeurtenissen uit te stijgen. Daartoe wordt het grensmechanisme geïntroduceerd, dat door de krachten en tegenkrachten van de staten bepaalt, waar de grenzen komen te liggen. Redenen voor grenswijzigingen in West- en Midden-Europa worden uitgebreid besproken en met behulp van topografische kaarten geïllustreerd. Bijzondere grenssituaties, met name enclaves en corridors, komen aan de orde.

Een mogelijk ideaal is een wereld zonder grenzen. Daar staat tegenover, dat mensen aan hun dorp of stad, hun regio en hun land gehecht zijn en deze wensen te beschermen, zo nodig met militaire middelen. Zijn ideale grenzen denkbaar? Een andere kwestie is, of in de dynamiek van grenzen de geschiedenis zich herhaalt. Het verhaal van de grenzen biedt een boeiend overzicht van het verleden en het heden in West- en Midden-Europa.

Dr. Floris van de Vooren is econoom en econometrist. Van zijn hand verschenen eerder Opkomst en ondergang van beschavingen. Waar staat het Westen? Geschiedfilosofie met een kwantitatieve analyse (2019) en Het Oosten en het Westen in confrontatie. Overzicht van religie, mensbeeld en samenleving (2021).