De vriend van Matisse

Een portret van een jonge vrouw waarin alles samen komt: liefde, familie, vriend – schap, de plaats van de mens tussen dieren en in de natuur, de dreiging van de dood, schoonheid en zelfs kapitalisme en oorlog. Dat is wat de jonge Henri Matisse schildert in het jaar 1903 als hij te gast is bij een boer op het Franse platteland. Ten noordoosten van Parijs, een halve dag te paard van Reims, in het niemandsland tussen Champagne en Vlaanderen. Hij raakt er verzeild als hij een plaats zoekt waar zijn paard water kan drinken en Théodore, de boer, hem gastvrij ontvangt. Een boer die cider maakt, varkens fokt, kippen houdt en bovendien dagelijks zijn gedachten noteert om beter na te kunnen denken. Tussen de twee mannen, de schilder en de schrijver, ontstaat een bijzondere vriendschap. Zij wonen samen tussen de dieren en praten over hun dagelijkse beslommeringen, ambities en de taak van de kunstenaar en de boer. Matisse speelt op zijn viool en Théodore ontdekt het begrip schoonheid. Matisse raakt geïnspireerd door de dochter van Théodore, echtgenote van een ambitieuze jonge boer. Als hij haar portret wil schilderen ontstaat er onrust in de landelijke gemeenschap. Maar ook een bijzondere relatie tussen de schilder en zijn model.

De vriend van Matisse speelt zich af in een analoge wereld, waar het leven traag verloopt, de dood dichtbij is en een boer de taal van een dichter schrijft: Ik denk wel eens dat woorden op een schep lijken, waarmee ik steeds dieper kan graven zonder ooit op het diepste punt te geraken. Wel kom ik onderweg van alles tegen: wormen, mieren, een mol, die op zichzelf weer een wereld vormen. Met woorden open ik steeds nieuwe diepe holen om in rond te kruipen en te bewonderen, waarachter zich steeds nieuwe gangen bevinden. Na de dood van zijn vriend schrijft Matisse een brief aan zijn dochter. Lieve Marianne, Ik heb de notities van mijn vriend Théodore gelezen en ze hebben mij zeer ontroerd. Plotseling zag ik wat ik al die tijd wist als ik met hem sprak: een wijs en bescheiden man die zijn talent voor zichzelf hield. Hij schreef zijn teksten als troost voor zichzelf en om te begrijpen wat zijn leven betekende. Als ik mijzelf met hem vergelijk dan schaam ik mij voor mijn ijdelheid, mijn behoefte aanbeden te worden, kunstenaar voor de wereld te zijn. Ik dank hem mij deze spiegel voor te hebben gehouden. Hij kwetst mij niet met die woorden, integendeel ik ben hem dankbaar dat hij zich verwaardigde over mij na te denken.

De Haagse schrijver Theo Monkhorst (1938) publiceerde romans, poëzie en toneelstukken. Zijn werk werd opgenomen in tal van literaire tijdschriften, waaronder Extaze. Bij Uitgeverij In de Knipscheer kwamen in 2016 de roman De blijmoedige leugenaar  en in 2018 de eerste delen in één band van zijn trilogie De zegen van weemoed uit, in 2020 gevolgd door de afsluitende roman Rozen en rook. Zijn dichtbundel Huis Huid verscheen in 2019, en zijn roman De Schrijver en de Luchtvrouw in 2021.