Actieonderzoek

Het landschap van zorg, welzijn en educatie verandert voortdurend. Als professional moet je dagelijks kunnen werken met deze veranderende werkelijkheid. Hoe kun jij invulling geven aan nieuw beleid, goed inspelen op veranderende vragen van burgers, en actuele (maatschappelijke) gebeurtenissen? Op een manier die impact heeft en doorwerkt in meerdere domeinen, zoals de wetenschap, de beroepspraktijk, het onderwijs en de samenleving? Het antwoord is te vinden in nieuwe manieren van (samen)werken, leren en onderzoeken. Actieonderzoek is hierbij een niet meer weg te denken methodologie.

Actieonderzoek vertrekt vanuit een kwestie die speelt in de praktijk en zoekt daar samen met de betrokkenen een antwoord op. De opgedane inzichten worden vertaald in acties in de praktijk. Door dit te onderzoeken wordt de kennis over en kwaliteit van praktijkvoering bevorderd. Vaak gaat het om complexe vraagstukken waar geen eenvoudige oplossing voor is. Actieve inbreng van diverse betrokkenen is noodzakelijk tijdens alle fasen. Tegelijkertijd ontwikkelen de betrokkenen zich doorgaans ook persoonlijk en professioneel. De taak van de onderzoeker is om deze ontwikkelingen te faciliteren, door onderzoek en verandering te integreren.

Actieonderzoek biedt studenten en professionals handvatten om systematisch en methodisch de sociale praktijken te onderzoeken en te ontwikkelen. Het boek geeft inzicht in een participatieve benadering van actieonderzoek, met acht principes – waaronder participatie, persoonsgerichtheid en reflexiviteit – die helpen richting te geven aan het onderzoeks- en ontwikkelproces. Bijpassende onderzoeksmethoden en voorbeelden van actieonderzoeken bieden de lezer ideeën om een actieonderzoek vorm te geven, te bekritiseren en te faciliteren.

Deze tweede, herziene editie bevat recente bronnen, nieuwe inzichten, onderzoeksmethoden en voorbeelden. Daarnaast staat deze editie meer stil bij de toepassing van de genoemde acht kernprincipes en bij de uitdagingen waar je als onderzoeker voor komt te staan. Ook is er specifieke aandacht voor rapporteren over actieonderzoek. 

Over de auteurs
Famke van Lieshout is hogeschool hoofddocent en onderzoeker aan Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid. 

Gaby Jacobs is hoogleraar Geestelijke Verzorging aan de Universiteit voor Humanistiek. 

Shaun Cardiff is hogeschool hoofddocent en onderzoeker aan Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid.