Ervaren en ervaren worden

Of het nu gaat om de interactie tussen een arts en bewoners van een verpleeghuis, de relatie tussen religieuze gezagdragers en 'gewone' gelovigen, de omgang van gelovige en niet-gelovige mensen met de dood, één van de beste manieren voor een wetenschapper om inzicht te krijgen in dergelijke fenomenen is langdurig veldonderzoek. Hierbij probeert de onderzoeker zoveel mogelijk deel uit te maken van het dagelijks leven van de mensen naar wie hij of zij onderzoek doet. Maar dit is minder eenvoudig dan op het eerste gezicht lijkt. Hoe krijg je toegang tot de onderzoeksgroep en hoe behoud je die? Hoe balanceer je tussen betrokkenheid en distantie? Met welke belangen krijg je te maken? Hoe ga je om met conflicterende partijen? En hoe met vormen van agressiviteit?


In dit boek geven 12 onderzoekers op basis van hun eigen concrete ervaringen inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van langdurig veldwerk. Deze ervaringen zijn relevant voor studenten en onderzoekers, maar informeren ook een breder publiek over deze vorm van materiaal verzamelen. De onderzoekers sparen zichzelf niet; een kritische reflectie op de gebruikte methoden, de waarde van het onderzoeksmateriaal en het eigen optreden in het onderzoeksveld staat voorop. Ook ethische problemen komen aan de orde. Hoe garandeer je anonimiteit van de informanten? Waar liggen de grenzen met betrekking tot het deelnemen aan activiteiten samen met je informanten? Hoe ga je om met vertrouwelijke informatie? Hoe weersta je de druk van belangengroepen bij de publicatie van de onderzoeksresultaten? Moet je bij het publiceren terughoudend berichten over mogelijk gevoelige zaken of die zelfs soms weglaten om sensationele berichtgeving in de media te voorkomen?

Langdurig veldonderzoek vraagt een bepaalde houding van de onderzoeker: hij/zij moet geduld hebben, bestand zijn tegen publicatiedruk en zich niet laten beïnvloeden door de waan van de dag. Deze bundel is dan ook een pleidooi voor 'slow research': tijdsinvestering, diepgang en gedegenheid.


Inhoud:

Linda Duits: "Ben jij een filmster?" Onverwachte complicaties in onderzoek met jonge meisjes

Stef Van den Branden: "Insja'Allah hebben we een interview". Onderzoek over ethiek aan het levenseinde bij Marokkaanse oudere mannen in Antwerpen

Lammert Gosse Jansma: Engelen en mensen. Onderzoek naar de nieuwe religieuze beweging 'Uit de Bron van Christus'

Joanna Wojtkowiak: Op zoek naar de dood. Een onderzoek naar hedendaagse doodsrituelen in Nederland

Durk Hak: Lemster bokkingen en hangbazen. Blinde en wakende klippen bij een historisch-antropologisch onderzoek in een maritieme cultuur

Hanneke Minkjan: Te gast rond Cerridwens ketel. Onderzoek naar vijf neo-paganistische stromingen in Nederland: Moderne Hekserij, Druïdisme, Asatru, Neo-sjamanisme en de Godinnenbeweging

Nicolette M. Hijweege: 'Onder bevindelijk gereformeerden'

Dorothea Touwen. Een dom soort co-assistent met slimme vragen. Participerende observatie in de verpleeghuiszorg

Carmen Becker: Religie en cyber-etnografie. Onderzoek naar religieuze praktijken in computer-gemedieerde omgevingen

Kim Knibbe: De rol van roddel in veldwerk en analyse

Martijn de Koning: 'Moge Allah en Zijn Engelen over jullie en jullie naasten waken'. Veldwerk als emotionele ervaring

Norah Karrouche: 'Dat is nu echt typisch Riffijns'. De positie van een gerenommeerd antropoloog, een etnografie en een jonge historica in het Berberactivisme