Expansief leren van een schoolorganisatie

Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw gaan meer en meer basisscholen in Nederland over op 'ontwikkelingsgericht onderwijs' (OGO) dat de eigen inbreng van kinderen honoreert in het lesprogramma. Het grootste aantal scholen werkt op basis van 'programmagericht onderwijs' (PGO), waarbij het onderwijsprogramma en de gebruikte lesmethoden het uitgangspunt zijn. Bij het veranderingsproces van PGO naar OGO hebben scholen ontdekt dat dit vraagt om een omslag in de organisatie. Het uitgangspunt van dit proefschrift is dat het schoolteam bereid moet zijn een 'lerende organisatie' te worden, wil daadwerkelijk aansluiting gevonden kunnen worden bij de theorie van OGO. De hoofdvraag is: 'Wat zijn kenmerken van OGO-scholen als lerende organisatie?'

Het onderzoek bestaat uit een theorieonderzoek, het vormen van een model, en een praktijkonderzoek, casestudies om met interviews na te gaan of het model hout snijdt. Als resultaat noemen we vier ontwikkelingsdimensies en die kenmerken zijn van OGO-scholen als lerende organisatie:

* De persoonlijke ontwikkeling van alle medewerkers in de school.
* Een normatieve benadering van goed onderwijs: welke waarden en normen geven we kinderen mee vanuit onze visie- en ideeënontwikkeling?
* De dynamiek in de ontwikkeling van het totale systeem zien we in de spanningen tussen de structuur (de regelkant waar opbrengsten gemeten worden) en de cultuur van de schoolorganisatie (waar mensen in ontwikkeling zijn).
* Het ontwikkelingsstreven van de organisatie naar dynamisch evenwicht om bereikte invoeringsdoelen van het OGO-concept vast te leggen blijkt noodzakelijk voor het invoeren.