Javaanse levens

Foto's uit 1969 in zwart-wit naast kleurenbeelden uit 2011
1969 Een jaar geleden is generaal Soeharto benoemd
tot president van Indonesië. De samenleving gaat gebukt
onder de moord op meer dan een half miljoen (vermeende)
communisten onder zijn leiding (1965). Zij worden ten
onrechte verdacht van een mislukte staatsgreep. Het land
staat aan de economische afgrond en heeft alle kenmerken
van een militaire dictatuur. In dit jaar maken fotograaf Daniel
Koning en verslaggever Fons van Westerloo een reportagereis
op Java voor het dagblad De Tijd. Het eiland waar de regering
zetelt en waar 70 - van de 115 miljoen Indonesiërs leven.
Op het overbevolkte eiland is de armoede groot. Voor een
agrarische samenleving is er te weinig grond om de bevolking
te kunnen voeden. Transmigratie (verhuizing naar minder
dichtbevolkte eilanden) is regeringsbeleid.
2011 Indonesië is onder president Yudhoyono op weg naar
volledige democratie. Na 42 jaar gaat fotograaf Koning terug
naar Java. Met hulp van Volkskrant en NOS correspondent
in Jakarta, Michel Maas reist hij over het eiland om te
onderzoeken wat er is veranderd en wat niet of nauwelijks.
Soeharto is in 1998 tot aftreden gedwongen. Het reformatie
tijdperk is begonnen en er zijn vrije verkiezingen. De transmigratiepolitiek
blijkt goeddeels mislukt. Indonesië is naast
een agrarische samenleving ook een industrieland geworden.
Na twee grote economische crises kent het land aan het begin
van de 21ste eeuw weer economische groei. Maar ondanks
een groter wordende middenklasse neemt de armoede toe.
De bevolking is gegroeid tot 245 miljoen inwoners, daarvan
wonen er 140 miljoen op Java. De Islam is in het land met de
grootste moslimpopulatie ter wereld (86 %) meer zichtbaar
dan in 1969. Rode draad in het boek zijn de sporen die zijn
achtergebleven van de Nederlandse koloniale aanwezigheid.
De inleidende teksten zijn van Fons van Westerloo
en Michel Maas.
Daniel Koning (1940) is documentair fotograaf.
Hij werkte als staffotograaf voor De Tijd en de Volkskrant en
publiceerde 15 fotoboeken, waaronder: Wij eisen geluk over
Nederland, Recht tegen Recht over Israeli's en Palestijnen in
een verscheurd land, Pinaren in het paradijs over Suriname na
de onafhankelijkheid, De verdwenen staat over de voormalige
DDR, Wij denken niet in kleur over het Zuid-Afrika van Nelson
Mandela en Zilverstad over Srebrenica 15 jaar na de val.