Deserteurs

In de Tweede Wereldoorlog deserteerden alleen al in Europa 150.000 militairen uit de geallieerde legers van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Voor dit boek deed Charles Glass een uitgebreide studie naar fenomeen 'deserteur' en dit boek laat de hele oorlog vanuit een geheel nieuw perspectief zien. Glass dook in legerarchieven, persoonlijke dagboeken, krijgsraadverslagen en zelfgepubliceerde memoires van soldaten om een dramatisch en hartverscheurend portret te schetsen van mannen op wie neergekeken werd door hun commandanten en die genegeerd werden door de geschiedschrijvers.
Deserteurs in de Tweede Wereldoorlog verhaalt over de zware omstandigheden van de doodgewone soldaten en van diegenen op een breekpunt kwamen te staan en er vandoor gingen. Het boek toont aan dat er een heel grijs gebied ligt tussen de valse uitersten van dapperheid en lafheid. Het kernverhaal in het boek is de geschiedenis van soldaat Steve Weiss, een idealistische tiener uit Brooklyn, die door zijn vader - een gedesillusioneerde veteraan uit de Eerste Wereldoorlog - gedwongen werd om zijn dienstpapieren te tekenen, hoewel Weiss toen nog geen achttien was. Hij vocht bij het bruggenhoofd bij Anzio en in de wouden in de Ardennen, was een infanterist bij de 36ste Divisie en werd per ongeluk partizaan bij het Franse verzet. Weiss verloor alle illusies over de nobelheid van de oorlog en de onfeilbaarheid van de Amerikaanse commandanten - hij deserteerde.
Heel anders dan in de propaganda en in nostalgische boeken wordt vermeld, was de Tweede Wereldoorlog voor de meeste soldaten een grimmige en gewelddadige gebeurtenis, een lange en eenzame strijd. Hierover werd zelden gepubliceerd, tot verdriet en woede van diegenen die dienden. Door de ware opofferingen te tonen biedt 'Deserteurs' in de Tweede Wereldoorlog een onvergetelijk verhaal over doodgewone mannen die wanhopig vochten in buitengewone tijden.

-- RECENSIE --

Over de Tweede Wereldoorlog zijn inmiddels hele bibliotheken vol geschreven. Een aspect dat bij de geschiedschrijving echter veelal onderbelicht blijft, is het fenomeen deserteurs bij de strijdkrachten. Een groep van soldaten die per definitie binnen de krijgsmacht niet in hoog aanzien staat en vaak wordt verzwegen. Alleen al in Europa deserteerden bijna 50.000 Amerikanen en 100.000 Engelsen uit het leger gedurende de loop van dit gewapende conflict. Auteur Charles Glass, oud-correpondent voor het Midden-Oosten voor ABC News en schrijver van talloze boeken en artikelen, verhaalt in dit boek over de achtergronden van gewone soldaten, die niet meer tegen de spanning konden van de strijd, de vaak zinloze dood van vrienden, het gebrekkige systeem dat de geallieerden hanteerden om troepen aan het front te vervangen of de te zware belastingen bij de operationele inzet, de ontberingen en het gebrek aan slaap en hygiëne. Zoveel deserteurs, zoveel redenen om te deserteren. Uit deze vlot leesbare studie van Charles Glass blijkt dat er een groot grijs gebied ligt tussen dapperheid en lafheid. Zijn vaak aangrijpende verslag is niet alleen gebaseerd op legerarchieven en krijgsraadverslagen, maar vooral op de persoonlijke dagboeken en brieven van de soldaten zelf. Een eyeopener.

E. Westerhuis