Mens of onmens

Nog niet zo lang geleden leek de toekomst van de mensheid een rechte lijn.
De volledige ‘onttovering van de wereld’, zoals Max Weber het uitdrukte, leek een onomkeerbaar proces. De mens zou, met behulp van wetenschap en technologie, steeds meer in staat zijn de wereld te beheersen. Ook de mens zelf zou steeds beter in staat zijn het lot in eigen hand te nemen en zijn eigen schepper kunnen worden.



In Mens of onmens onderzoekt Bas Heijne waar het misging. Wie het nieuws volgt ziet dat grote delen van de wereld in de ban zijn van emoties die met een rationeel wereldbeeld niets te maken hebben, ‘negentiende-eeuwse’ fenomenen als nationalisme en racisme hebben onverwacht een moderne gedaante aangenomen. Grenzen die verdwenen leken worden ijverig opnieuw getrokken. Nieuwe technologie dreigt de mens in veel opzichten overbodig te maken.



In zijn Huizinga-lezing van eind 2013 stelde Bas Heijne zich de vraag hoe de
mens, bedreigd door zowel redelijke als onredelijke krachten, overeind zou
kunnen blijven. In dit persoonlijke en bevlogen essay keert hij terug naar dit thema en stelt hij zich de vraag of de mens zichzelf kan overleven.