Madame est servie

We kennen allemaal wel iemand - een tante, een grootmoeder, een achternicht of een oudoom - die is 'gaan dienen'. Zo niet, dan wel een familielid dat personeel in dienst had. 'Gaan dienen' is immers zo Vlaams als mosselen met friet.

Dit boek gaat over de honderdduizenden mannen en vrouwen die hun brood verdienden in dienst van de plaatselijke kasteelheer of in verre Brusselse herenhuizen. Hun geschiedenis werd nooit geschreven, want de adel en de burgerij hadden er geen enkel voordeel bij een verhaal publiek te maken dat al te veel hun eigen verborgen verhaal was. Ook nu nog is de weerstand groot. Toch is het hoog tijd om van deze brok onbekende sociale geschiedenis werk te maken, want ze is nog altijd actueel, ook in ons land.

In 'Madame est servie' vertellen meer dan 90 getuigen over hun jaren in dienst. Ze nemen u mee achter de schermen van de tanende belle époque, waarvan zij de hardwerkende toeschouwers waren. Met een verbazend oog voor detail brengen ze een beeld van de wereld achter de deuren van de feestzaal of het salon, van het leven ergens halverwege de zolderkamer, de diensttrap en de kelderkeuken; een leven tussen verering en vernedering.

'Madame est servie' verscheen twintig jaar geleden. De meeste getuigen van toen zijn er al niet meer, maar het werk dat ze deden, is gebleven. De werkgevers van vandaag wonen niet noodzakelijk in kastelen en in hun huizen werken niet langer meisjes uit de buurt, maar vrouwen die op zoek zijn naar een beter leven ver van hun thuisland. Ze koken en poetsen met even weinig rechten als mijn getuigen van toen. Er is dus nog een lange weg af te leggen om ook hun en hun arbeid het respect te geven dat ze verdienen.