Schijn bedriegt

Het bedrieglijk echt kunnen schilderen is een fenomeen dat al in de klassieke oudheid een grote faam had. Het strekte een schilder tot eer als hij zijn publiek - zowel mens als dier - kon manipuleren door een schilderij te maken dat er levensecht uit zag.
In de zeventiende eeuw kende de trompe-l'oeil een grote populariteit in de Nederlanden. Schilders als Cornelis Biltius, Cornelis Gijsbrechts, Johannes Leemans en Edwaert Collier maakten verbluffende 'bedriegertjes' met jachtbuit of een rek met brieven. In de achttiende en negentiende eeuw werd deze traditie voortgezet, zelfs over de grenzen heen. Dat blijkt onder meer uit de werken van Bernardo German Llorente uit Spanje of van de Fransman Laurent Dabos. En tot op de dag van vandaag zijn er kunstenaars die trompe l'oeils maken, zoals Nico Laan met zijn reusachtige 'zandtekeningen' op het Noordzeestrand bij Scheveningen. 
Schijn bedriegt laat zien waartoe schilders in staat zijn als ze naar de toppen van hun kunnen worden gedreven.

Paul Huys Janssen  is conservator oude kunst van Het Noordbrabants Museum. Hij schreef eerder o.a. Caesar van Everdingen, 'Hieronymus Bosch, Facts and Records Concerning His Life and Works of Art' voor het Wallraf-Richartz-Jahrbuch en recent, in samenwerking met Jan de Hond, Pieter Saenredam in Den Bosch.