Grondlijnen voor een nieuwe financiele ethiek

Er zijn weinig sectoren in de geïndustrialiseerde economieën die de laatste decennia zo veel veranderingen hebben doorgemaakt op technologisch, economisch en juridisch terrein als de financiële sector. Ooit hadden banken als primair doel het regelen van het betalingsverkeer en het faciliteren van de reële economie door de besparingen en de investeringen met elkaar te verbinden. Tegenwoordig is de handel in liquiditeiten, vermogenstitels, derivaten en schuldtitels van velerlei vorm een doel op zichzelf geworden.

De financiële sector van vandaag domineert de reële economie in plaats van dat de sector dienend is aan de reële economie. De 'tucht' van de financiële markten heeft de afgelopen decennia weliswaar vele landen en bedrijven gestroomlijnd, maar tevens de concurrentie en afhankelijkheid tussen bedrijven en landen verscherpt. De druk die dat legt op alle betrokken instanties (niet in de laatste plaats bij de banken zelf) is aanzienlijk. Moreel gedrag komt over het algemeen onder druk te staan als de betrokken instellingen en of individuen zelf onder druk komen te staan.

In navolging van de groeiende internationale belangstelling voor economie en milieu, komt er meer aandacht voor de morele kwaliteit van de menselijke gedragingen. In de economische theorie ontstaat er een toenemende belangstelling voor bedrijfsethiek, het participantenmodel, gedragseconomie en stewardship relaties in plaats van het traditionele aandelenparadigma en agentschapmodel. In die omgeving gedijt maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en duurzaam beleggen. Op al deze aspecten wordt in dit boek uitgebreid teruggekomen.

Tegen deze achtergrond van balanceren boven een diep financieel ravijn wordt in dit boek gezocht naar de fundamentele problemen in de financiële sector en de daarbij behorende oplossingen.