Illusie en Werkelijkheid

De naturalistische school verkondigt dat kunst de uitdrukking is van het leven in al zijn uitingen en stadia, met als enige doel de natuur te reproduceren in haar maximale kracht en intensiteit: het leven in evenwicht met de wetenschap.
 
De studie van de Salon-schilders tijdens het laatste kwart van de 19de eeuw en de eerste twintig jaar van de 20ste eeuw, ruwweg tussen 1880 en het einde van Wereldoorlog I, laat zien hoe een homogene schilderstijl de artistieke productie domineerde, vanwaar deze kunstenaars ook afkomstig waren. Als je de werken van de Franse kunstenaars of sommige Amerikaanse schilders niet specifiek kent, is het soms moeilijk om ze op te delen in een Franse of Amerikaanse school. Hetzelfde geldt voor werken die gemaakt werden in  Duitsland, Scandinavië, Centraal-Europa of  zelfs Spanje en Italië. We kunnen ons afvragen waardoor deze egalisering van de typische artistieke kenmerken van specifieke regio's of landen ontstond? Als een teletijdmachine ons zou kunnen terugflitsen naar de jaren 1880 of 1910, om er de jaarlijkse tentoonstellingen in Parijs te bezoeken waar kunstenaars uit alle landen hun werk tentoonstelden - de beruchte Salons -, dan zou dat ons niet veel wijzer maken. Daar zouden we het werk van kunstenaars uit talrijke landen zien samenhangen, zonder logische volgorde. We zouden ongetwijfeld nog dezelfde verwarring voelen.

Op het moment dat kunstenaars over de hele wereld een onderling verwisselbare visuele stijl creëerden, kozen ze ook thema's die gemeenschappelijke moderne kwesties onderzochten. Ze maakten de kunst relevant voor een breed publiek, door te focussen op onderwerpen die dieper ingingen op thema's die intrinsiek waren voor het platteland of het stadsleven. Vaak focusten schilders op de wijzigende situatie van de landbouwers door de industrialisering, of op de benarde toestand van de arbeiders in de steden; op dezelfde manier besteedden ze veel aandacht aan het maken van afbeeldingen van het "goede leven". In alle landen spanden de kunstenaars zich duidelijk in om te laten zien hoe "de mensen" hun dagelijkse leven leidden, in een grensoverschrijdende en makkelijk begrijpbare stijl.


Exhibitions: Van Gogh Museum Amsterdam, 8/10/2010 - 16/1/2011,  Ateneum Kunstmuseum, Helsinki,  February - June 2011.