De boom der kennis

'De boom der kennis' is zonder twijfel het meest gelezen en meest geprezen werk van Pío Baroja. Het is een Bildungsroman waarin de gevoelige jongeman Andrés Hurtado probeert zijn plaats te vinden in een wereld die hem met de dag absurder voorkomt. Het decor van de roman (verschenen in 1911) wordt gevormd door het Spaanse fin de siècle. Centraal staat het `rampjaar 1898, waarin Spanje na een smadelijke nederlaag zijn laatste koloniën verliest aan de VS. 
Baroja heeft zijn eigen ervaringen als student en dorpsdokter en zijn filosofische zoektocht naar de zin van het bestaan op een volstrekt persoonlijke manier verwerkt in deze roman, waarin ondanks alles een sprankje hoop gloort voor het zwaar beproefde Spanje.

'De boom der kennis' is het derde deel van de trilogie `Ras en staat betrekkelijk los van de eerste twee delen, 'De dolende dame' en 'Stad in de mist'. Deze eerste twee romans beschrijven de vlucht van dokter Aracil en zijn dochter María uit Spanje en het verblijf van María in Londen.

Pío Baroja y Nessi (San Sebastián, 1872 - Madrid, 1956) is de belangrijkste romancier van de Spaanse Generación del 98, waartoe onder andere ook Unamuno en Valle-Inclán behoren. Baroja speelt met zijn gigantische oeuvre een centrale rol in de hedendaagse Spaanse letteren. 
Het meest kenmerkende facet van zijn meer dan zestig romans is zijn eigenzinnige stijl: direct, zonder opsmuk, wars van effectbejag. Begiftigd met een fenomenaal waarnemingsvermogen en een feilloos geheugen, is Baroja uitgegroeid tot de grote kroniekschrijver van Spanje gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw.