Tot cieraet ende aensien deser stede

Arent van ¿s-Gravesande behoort met Jacob van Campen, Pieter Post en Philip Vingboons tot de `grote vier¿: de vier belangrijkste bouwmeesters van de Republiek in de zeventiende eeuw. Over Van Campen, zijn leermeester, en over Post en Vingboons zijn inmiddels uitgebreide monografieën verschenen, het wachten was nog op de definitieve publicatie over Van ¿s-Gravesande. Van ¿s-Gravesande was het grootste deel van zijn carrière, tussen 1638 en 1655, actief als stadsarchitect (`fabryck¿) van Leiden. In deze periode kwamen ook zijn voornaamste werken tot stand: de Marekerk, de Lakenhal, het Hofje van Brouchoven en de Doelenpoort. Voor en na zijn verblijf in de Sleutelstad was hij werkzaam in vergelijkbare functies in Den Haag, waar onder meer de Sint-Sebastiaansdoelen (nu Haags Historisch Museum) ontwierp, en Middelburg, waar hij de bouw van de Oostkerk leidde. Bovendien hield hij er lange tijd een bloeiende particuliere architectenpraktijk op na. Als stadsarchitect was hij tevens verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de openbare werken, van reiniging en openbaar groen tot waterbeheer, stadsuitleg en zelfs geschut. Over dit aspect van zijn werk was tot nu toe vrijwel niets bekend. Daarnaast gaat de auteur uitgebreid in op Van ¿s-Gravesandes classicistische bouwtrant en ontwerpmethodiek, en werpt hij nieuw licht op de rol van de opdrachtgever bij de totstandkoming van architectuur in de Gouden Eeuw.