Menselijke waardigheid en mensenrechten in Nederland

Het Nationaal Actieplan Mensenrechtenv(NAM) van 2020 doet iets bijzonders: de Nederlandse overheid formuleert ambities voor verwerkelijking van mensenrechten voor de eigen samenleving. Dat getuigt van moed, want hiermee houdt de overheid zichzelf een spiegel voor. De geformuleerde ambities zijn natuurlijk toekomstgericht, maar ze laten zich ook lezen als reacties op beperkingen in de huidige situatie. Wie de ambities leest, weet daarom: Nederland is, uit het oogpunt van verwerkelijking van mensenrechten, niet af. Met een dergelijk ambitieus plan kan de burger verschillend omgaan. Men kan er uiteraard de overheid aan houden; dat hoort bij onze parlementaire democratie en rechtsstaat. Maar er is nog een andere reactie mogelijk: de burger kan de spiegel van het Nationaal Actieplan Mensenrechten zelf gaan vasthouden, en zich afvragen welke bijdrage hij of zij daaraan zelf kan leveren. Deze benadering, vertrekken vanuit de eigen bijdrage, is bij de levensbeschouwelijke tradities in Nederland gaan leven naar aanleiding van het Nationaal Actieplan Mensenrechten.

In deze bundel laten zij zien hoe zij zich verhouden tot de mensenrechten. Het gaat daarbij uitdrukkelijk om visies en tegelijk om praktijken. Het bijzondere van deze bundel is dat de tradities niet primair en zeker niet exclusief focussen op artikel 6 met betrekking tot de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, maar juist op het geheel aan mensenrechten vanuit hun visie. Tegelijk laten zij zien op welke terreinen zij hun praktische bijdrage zien. Het bijzondere van deze bundel ligt echter eigenlijk nog een stap verder. Het NAM inspireerde de levensbeschouwelijke tradities om er niet een ‘showcase’ van te maken – een etalage van eigen ‘best practices’ en visies – , maar juist ook aan kritische zelfreflectie binnen de tradities te doen. Het ligt uitdrukkelijk in het voornemen om deze kritische zelfreflecties ook via deze bundel in te brengen in de publieke dialoog met elkaar en de samenleving in den breedte over levensbeschouwing, menselijke waardigheid en mensenrechten.