Thuisland

Voor en na de Tweede Wereldoorlog kwam de emigratie van tallozen naar overzeese continenten op gang.
Het leek de oplossing voor allerlei problemen: het vooroorlogse politieke klimaat, de naoorlogse economie
en bevolkingsgroei, veranderde familieomstandigheden. Emigreren in die tijd was meer dan je leven
voortzetten in een ander land. Het was een definitief afscheid van alles wat vertrouwd was en moeite doen
om het nieuwe zo snel mogelijk te omarmen.
Leeuwarden: In de nacht van 5 februari 1938 beviel Dieuwke van haar eerste kind, een zoon. Ze overpeinsde
dat hij voor haar het grote geluk betekende en dat ze door hem voorgoed verbonden was met de man
waarmee ze trouwde. Ze miste een moeder, haar moeder die in het kraambed was gestorven bij haar
geboorte. Een Duitse verloskundige nam die rol over en was zes jaar later ook bij de geboorte van haar
tweede kind, een dochter.
Berlijn: In de nacht van 9 op 10 november 1938, die de geschiedenis in zou gaan als de Kristallnacht, werden
in heel Duitsland door de nazi's de ruiten ingegooid van alle winkels en bedrijven waarvan Joden
de eigenaren waren. Goederen werden geplunderd, vernietigd, op straat gesmeten. Synagogen in brand
gestoken en gesloopt. Joodse scholen, huizen, begraafplaatsen en ziekenhuizen moesten het ontgelden,
mensen werden achtervolgd en vermoord. Elses moeder ontfermde zich over een Joodse familie die op
de vlucht was voor de Gestapo.