Corpus Iuris Civilis | 1 Instituten

In het voetspoor van een onderwijstraditie, waaraan in de tweede en derde eeuw na Chr. door Romeinse juristen als Gaius, Ulpianus en Paulus in leerboeken gestalte was gegeven, werden in 533 door enkele rechtsgeleerden de 'Institutiones' opgesteld, een leerboek met kracht van wet. Het werd vervaardigd naar het model van de gelijknamige, in de late oudheid veel gebruikte Inleiding van de jurist Gaius en diende ertoe om de studenten in de rechtsgeleerdheid het grondpatroon van het geldende recht bij te brengen. 

Sinds de zeventiende eeuw werd het systematisch model van de 'Institutiones' in Europa het voorbeeld bij uitstek voor de opbouw van het privaatrechtelijk rechtssysteem, dat zijn verankering en positivering vond in vele nationale codificaties, waaronder het Nederlandse Burgerlijk Wetboek.